Dudak damak yarıkları, doğum öncesi dönemde bebeklerin yüzünün gelişimindeki anormal bir durumu ifade eder. Bu durum, bebeklerin ağız ve burun çevresindeki dokuların doğuştan yarıklarla oluşmasına neden olur. Dudak yarıkları, bebeğin üst dudağında, tek taraflı veya çift taraflı olabilir. Damak yarıkları ise ağız boşluğunda, üst damak bölgesinde veya yarığın ileriye doğru uzandığı daha karmaşık durumlarda görülebilir.
Dudak damak yarıkları, tıbbi terimleriyle orofasiyal yarıklar, doğum öncesi dönemde bebeklerin yüzünün gelişimindeki anormal durumları ifade eder. Bu durum, bebeklerde ağız ve burun çevresindeki dokuların gelişimsel dönemde yarıklarla oluşmasına neden olur. Eğer tedavi edilmezse, bir dizi sorun ortaya çıkabilir:
- Beslenme Sorunları: Dudak yarığı, bebeklerin emme ve beslenme yeteneklerini olumsuz etkiler. Bu durum, bebeklerin yeterince süt alamamasına ve yetersiz beslenmeye neden olabilir.
- Konuşma Sorunları: Damak yarığı, dil ve damak arasında yer alan normal bariyerin olmamasına neden olur. Bu durum çocuğun doğru ve anlaşılır şekilde konuşmasını engelleyebilir.
- İşitme Sorunları: Damak yarıkları, orta kulakta sıvı birikimine ve işitme kaybına yol açabilir. Bu durum, çocuğun normal işitme gelişimini etkileyebilir.
- Estetik ve Psikososyal Sorunlar: Doğuştan gelen yüz yarıkları, çocuğun görünümünü olumsuz etkileyebilir. Bu durum psikolojik etkileriyle ön plana çıkar; çocuğun psikososyal gelişimini etkileyebilir, özgüven sorunlarına yol açabilir.
- Enfeksiyon Riski: Açık yarıklar, enfeksiyon riskini artırabilir ve bebeklerin sağlığını tehlikeye atabilir.
Tedavi, dudak damak yarıklarının olumsuz etkilerini azaltmanın en etkili yoludur. Cerrahi müdahale genellikle yarıkların düzeltilmesi için kullanılır. Uzman doktorlar tarafından yapılan ameliyatlar ile yüzün gelişimi normalleştirilebilir; beslenme, konuşma, işitme gibi fonksiyonlar düzeltilir ve estetik görünüm iyileştirilir.
Tedavi süreci çocuğun yaşına, yarığın ciddiyetine ve diğer faktörlere göre değişebilir. Dudak damak yarıkları için erken teşhis ve tedavi, olumsuz etkilerin minimize edilmesine yardımcı olur. Ebeveynlerin doğum öncesinde doktor tavsiyelerini dinlemesi, doğru zamanda ve doğru şekilde müdahale edilmesine olanak sağlar. Yapılan tedavi ve rehabilitasyon süreci, çocuğun sağlıklı bir şekilde gelişmesini ve yaşam kalitesini artırmasını sağlar.
İlginizi Çekebilir;
Dudak ve damak yarıkları hakkında daha fazla bilgi için Youtube kanalımızı ziyaret edin.
Tedavi süreci, ameliyat sonrası bakım ve diğer tüm detaylar için sorularınızı burada bulabilirsiniz.
Dudak onarımı ameliyatı yaklaşık 1.5-2 saat, damak onarımı 2-3 saat sürer. Çift taraflı yarıklarda veya kompleks vakalarda süre uzayabilir. Ameliyat genel anestezi altında yapılır ve bebeğiniz ameliyat sırasında hiçbir şey hissetmez.
Dudak ameliyatı sonrası genellikle 1 gece, damak ameliyatı sonrası 1-2 gece hastanede kalınır. Bu sürede bebeğinizin beslenmesi, ağrı kontrolü ve genel durumu yakından izlenir. Sorunsuz iyileşme durumunda taburcu olursunuz.
Dudak ve damak yarığı ameliyatının sonrasında gözle görülür bir yara izi oluşacaktır. Özellikle ameliyatın hemen ardından yara izinde renk değişimleri ve şişkinlik görülebilir. Fakat çocukken yapılan ameliyatlarda büyüdükçe yara izi daha az belirgin hale gelebilir. Ayrıca çeşitli yara izi tedavileri ile de yara izinin görünürlüğü azaltılabilir.
Dudak damak yarıklarının kendi kendilerini onarmaları mümkün değildir. Dokuların birleştirilmesi için mutlaka ameliyat gereklidir.
Dudak ve damak yarıkları bazı bireylerde konuşma bozukluklarına sebep olabilir. Ameliyat öncesinde konuşma bozukluğu yaşamayan kişilerde de ameliyat sonrası konuşma bozukluğu görülebilir. Dudak ve damak yarığı ameliyatı olmuş yaklaşık beş kişiden birinde konuşma problemleri görülmektedir. Fakat konuşma terapileri sayesinde bu sorunun önüne geçilebilir.
Tam yarıklar genellikle anne karnında doktor tarafından belirlenebilir. Fakat tam olmayan yarıklar emme refleksinde bozuklukla anlaşılabilir.
Dudak ve damak yarıkları kendiliğinden iyileşemez. Cerrahi bir girişim gereklidir.
Dudak yarığı doğuştan kaynaklanan bir problemdir. Doğuştan kaynaklanan rahatsızlıkların tedavi edilmesi gerekebilir. Dudak yıllıklarının oluşmasında bebeklerin problem yaşayabildiği pek çok alan vardır. Bebekler anne sütü emmekte zorluk çekebilirler. Bebeklerinin günlük yaşamlarında zorluk çekmemelerini isteyen ebeveynler gerekli tedavi yöntemlerinin uygulanmasını ister.
Yapılan her ameliyatın belirli risk faktörleri vardır. Risk faktörleri göz önünde bulundurularak tedavi yöntemlerini tercih etmek gerekir. Ameliyat bilgili hekimler tarafından gerçekleştirilirse olumlu sonuç verir. Doğru yöntemlerin kullanılmasıyla ameliyat başarılı geçer. Ameliyattan sonraki dönemde de hastanın doğru bir biçimde takibinin gerçekleştirilmesi gerekir. Yarık dudak ameliyatı esnasında fazla kanama, enfeksiyon gibi riskler vardır. Ameliyat ortamının steril olması enfeksiyon riskini azaltır.
Yapılan operasyonlarda kesi atılır. Atılan kesiklerden sonra dikiş işlemleri yapılır. Gelişen teknoloji ile birlikte dikiş atma hususlarında da iz miktarında azalmalar görmek mümkündür. Fakat izler tamamıyla kaybolmaz. Yarık dudak ameliyatı, yüz bölgesine uygulanır. Yüzün deri yapısı hassastır. Hassas cilt yapılarında ameliyat izleri görülebilir. Yarık dudağın onarılmasında çeşitli işlemler gerçekleştirildiği için hafif derece de olsa iz kalır. İz giderici kremlerin kullanılmasıyla izin görünürlüğünü azaltmak mümkün olur.
Damak yarığı hamileliğin 13. haftasında ultrasonografi aracılıyla anlaşılabilir. Fakat her yarık anne karnında belirlenemez.
Çok değerli anneler, babalar, aileler…
Üzerinde uzun süredir çalıştığım, benzerleri ülkemizde ve diğer ülkelerde de mevcut olan, aile rehberinin bu kısa şeklini, gerek yurtiçi gerek yurtdışı yirmi yılı bulan deneyimim ile harmanlayarak, sizlere önünüzdeki uzun yolda bir nebze olsun arkadaşlık eder, soru veya sorunlarınıza yanıt olur umudu ile hazırladım. Uğraş ve ilgi alanımda bana büyük motivasyon kaynağı olan siz ailelere ve onların çok değerli dudak-damak yarıklı bebeklerine/çocuklarına yardımcı olması dileği ile…
Prof. Dr. Hakan Ağır
