Dudak damak yarığı olan bebeklerin bakımında belirli noktalarda hassasiyet göstermek gerekir. Bu nedenle durumu zorlaştırabilecek ihtimalleri en baştan azaltmak önemlidir. Ağız ve diş sağlığına dikkat edilmesi, hem bebeğin genel gelişimi hem de ileride ortaya çıkabilecek komplikasyonların önlenmesi açısından kritik değerdedir.
Damak Yarıklı Bebeklerde Ağız ve Diş Bakımına Özen Göstermeli
Damak yarıklı bebeklerde diş yapısı olumsuz etkilenebileceğinden, mevcut yapıyı korumaya ve iyileştirmeye yönelik adımlar erken dönemde planlanmalıdır. Damak onarımları ve çene–diş düzeltme işlemlerinin başarısı, başlangıçtan itibaren sürdürülen düzenli bakım ile artar. Çocuklarda dişler 6–14 ay arasında sürer; bu dönemden itibaren pedodontist desteğiyle bakım rutini oluşturmak faydalıdır. Süt dişleri, özellikle yarığa komşu bölgede, mine (enamel) sorunlarına yatkın olabilir.
Ağız ve Diş Bakımı Nasıl Yapılır?
Ağız ve Diş Bakımı Nasıl Yapılır?
Damak yarıklı çocuklarda ilk ortodontik değerlendirme, dişler çıkmadan önce başlayabilir. Süt dişleri sürmeye başladıktan sonra düzenli fırçalama alışkanlığı, uygun fırça–macun seçimi ve belirli aralıklarla fırça değişimi önemlidir. Aşırı şeker tüketiminin sınırlandırılması ve düzenli ağız bakımı, çürük gelişimini azaltır. Çürüksüz bir ağız, planlanan cerrahilerin iyileşme sürecini de olumlu etkiler. 4–5 yaşına dek florür gereksinimi göz ardı edilmemelidir; 6. aydan 8 yaşa kadar hekimin önereceği ek florür önlemleri değerlendirilebilir.
Günlük Bakım İçin Pratik Öneriler
- Dişler sürer sürmez günde en az iki kez, yaşa uygun yumuşak fırça ile nazik fırçalama yapın.
- Şekerli/nişastalı atıştırmaları sınırlayın; gece beslenmesi sonrası ağız temizliğini ihmal etmeyin.
- Hekimin önerdiği aralıklarla florür desteği ve profesyonel temizlik planlayın.
- Ortodontist ve pedodontist kontrollerini aksatmayın; yarığa komşu dişlerde mine kusuru açısından düzenli izlem yapın.
- Planlı cerrahiler öncesi çürük ve dişeti sağlığını optimize edin; iyileşme sürecini destekleyin.
Tedavi süreci, ameliyat sonrası bakım ve diğer tüm detaylar için sorularınızı burada bulabilirsiniz.
Dudak onarımı ameliyatı yaklaşık 1.5-2 saat, damak onarımı 2-3 saat sürer. Çift taraflı yarıklarda veya kompleks vakalarda süre uzayabilir. Ameliyat genel anestezi altında yapılır ve bebeğiniz ameliyat sırasında hiçbir şey hissetmez.
Dudak ameliyatı sonrası genellikle 1 gece, damak ameliyatı sonrası 1-2 gece hastanede kalınır. Bu sürede bebeğinizin beslenmesi, ağrı kontrolü ve genel durumu yakından izlenir. Sorunsuz iyileşme durumunda taburcu olursunuz.
Dudak ve damak yarığı ameliyatının sonrasında gözle görülür bir yara izi oluşacaktır. Özellikle ameliyatın hemen ardından yara izinde renk değişimleri ve şişkinlik görülebilir. Fakat çocukken yapılan ameliyatlarda büyüdükçe yara izi daha az belirgin hale gelebilir. Ayrıca çeşitli yara izi tedavileri ile de yara izinin görünürlüğü azaltılabilir.
Dudak damak yarıklarının kendi kendilerini onarmaları mümkün değildir. Dokuların birleştirilmesi için mutlaka ameliyat gereklidir.
Dudak ve damak yarıkları bazı bireylerde konuşma bozukluklarına sebep olabilir. Ameliyat öncesinde konuşma bozukluğu yaşamayan kişilerde de ameliyat sonrası konuşma bozukluğu görülebilir. Dudak ve damak yarığı ameliyatı olmuş yaklaşık beş kişiden birinde konuşma problemleri görülmektedir. Fakat konuşma terapileri sayesinde bu sorunun önüne geçilebilir.
Tam yarıklar genellikle anne karnında doktor tarafından belirlenebilir. Fakat tam olmayan yarıklar emme refleksinde bozuklukla anlaşılabilir.
Dudak ve damak yarıkları kendiliğinden iyileşemez. Cerrahi bir girişim gereklidir.
Dudak yarığı doğuştan kaynaklanan bir problemdir. Doğuştan kaynaklanan rahatsızlıkların tedavi edilmesi gerekebilir. Dudak yıllıklarının oluşmasında bebeklerin problem yaşayabildiği pek çok alan vardır. Bebekler anne sütü emmekte zorluk çekebilirler. Bebeklerinin günlük yaşamlarında zorluk çekmemelerini isteyen ebeveynler gerekli tedavi yöntemlerinin uygulanmasını ister.
Yapılan her ameliyatın belirli risk faktörleri vardır. Risk faktörleri göz önünde bulundurularak tedavi yöntemlerini tercih etmek gerekir. Ameliyat bilgili hekimler tarafından gerçekleştirilirse olumlu sonuç verir. Doğru yöntemlerin kullanılmasıyla ameliyat başarılı geçer. Ameliyattan sonraki dönemde de hastanın doğru bir biçimde takibinin gerçekleştirilmesi gerekir. Yarık dudak ameliyatı esnasında fazla kanama, enfeksiyon gibi riskler vardır. Ameliyat ortamının steril olması enfeksiyon riskini azaltır.
Yapılan operasyonlarda kesi atılır. Atılan kesiklerden sonra dikiş işlemleri yapılır. Gelişen teknoloji ile birlikte dikiş atma hususlarında da iz miktarında azalmalar görmek mümkündür. Fakat izler tamamıyla kaybolmaz. Yarık dudak ameliyatı, yüz bölgesine uygulanır. Yüzün deri yapısı hassastır. Hassas cilt yapılarında ameliyat izleri görülebilir. Yarık dudağın onarılmasında çeşitli işlemler gerçekleştirildiği için hafif derece de olsa iz kalır. İz giderici kremlerin kullanılmasıyla izin görünürlüğünü azaltmak mümkün olur.
Damak yarığı hamileliğin 13. haftasında ultrasonografi aracılıyla anlaşılabilir. Fakat her yarık anne karnında belirlenemez.
Çok değerli anneler, babalar, aileler…
Üzerinde uzun süredir çalıştığım, benzerleri ülkemizde ve diğer ülkelerde de mevcut olan, aile rehberinin bu kısa şeklini, gerek yurtiçi gerek yurtdışı yirmi yılı bulan deneyimim ile harmanlayarak, sizlere önünüzdeki uzun yolda bir nebze olsun arkadaşlık eder, soru veya sorunlarınıza yanıt olur umudu ile hazırladım. Uğraş ve ilgi alanımda bana büyük motivasyon kaynağı olan siz ailelere ve onların çok değerli dudak-damak yarıklı bebeklerine/çocuklarına yardımcı olması dileği ile…
Prof. Dr. Hakan Ağır
