Dudak yarıkları operasyonlarından sonra, yarığın neden olduğu burun deliği asimetrisi veya burnun orta çatısında eğiklik/yatıklık görülebilir. Geçmişte kullanılan tekniklerde bu asimetrilerin dudak yarığı ameliyatı sırasında düzeltilmesi çoğu zaman mümkün değildi.
Burun gelişimini olumsuz etkilememek için burun bölgesine işlem yapılmazdı; ancak son 20 yılda gelişen teknikler sayesinde günümüzde bu düzeltmeler güvenle uygulanabilmektedir.
Üstelik güncel yaklaşımlarla dudak yarığı ameliyatında yapılan burun düzeltmeleri, ilerleyen dönemlerde görülebilecek gelişim problemlerini de azaltabilmektedir. Bu nedenle uygun hastalarda, dudak yarığı operasyonu esnasında buruna yönelik gerekli düzeltmeler de planlanır.
Burun Düzeltme İşlemleri Nelerdir?
Dudak yarığı ameliyatı sırasında yapılacak burun işlemlerinin kapsamı, yarığın şiddetine ve burundaki etkilenime göre değişir. Operasyonda burun kıkırdakları mümkün olduğunca simetrik hale getirilir.
Ayrıca burun kanatları orta hatta yaklaştırılarak dışarıdan bakıldığında daha düz ve simetrik bir görünüm hedeflenir. Asimetri çok belirgin değilse bu düzeltmeler genellikle kalıcı sonuç verir; ancak bazı çocuklarda kemik-kıkırdak gelişimi sürdüğü için zamanla yeniden asimetri oluşabilir.
Kemik gelişimi tamamlanıncaya kadar görülebilecek bu küçük asimetriler normaldir ve gerektiğinde ikinci bir düzeltme operasyonu planlanabilir.
Asimetrinin Meydana Geldiği Durumlar
Dudak yarığı onarımı küçük yaşta yapıldığı için buruna yönelik düzeltmeler de erken dönemde uygulanır. Buna rağmen yüz ve kemik gelişimi devam ettiği için ilerleyen yıllarda milimetrik burun ucu düşmeleri, burun deliği asimetrileri veya burun kanatlarında açılma görülebilir. Yarığın şiddetli olduğu olgularda bu durum daha olasıdır.
Nadiren asimetri nefes almayı zorlaştırabilir ve çocuk ağız açık uyuyabilir; ancak daha sık karşılaşılan sorunlar kozmetiktir. Bu durum çocukların akran ilişkilerini ve öz güvenini etkileyebileceğinden, erişkinliğe yaklaşan dönemde yeniden burun ve üst dudak düzeltme ameliyatı planlanabilir.
Özellikle 20’li yaşların başında, kemik gelişimi tamamlandıktan sonra yapılan düzeltme ameliyatlarının sonuçları hem kalıcı hem de daha yüz güldürücü olma eğilimindedir.
Tedavi süreci, ameliyat sonrası bakım ve diğer tüm detaylar için sorularınızı burada bulabilirsiniz.
Dudak onarımı ameliyatı yaklaşık 1.5-2 saat, damak onarımı 2-3 saat sürer. Çift taraflı yarıklarda veya kompleks vakalarda süre uzayabilir. Ameliyat genel anestezi altında yapılır ve bebeğiniz ameliyat sırasında hiçbir şey hissetmez.
Dudak ameliyatı sonrası genellikle 1 gece, damak ameliyatı sonrası 1-2 gece hastanede kalınır. Bu sürede bebeğinizin beslenmesi, ağrı kontrolü ve genel durumu yakından izlenir. Sorunsuz iyileşme durumunda taburcu olursunuz.
Dudak ve damak yarığı ameliyatının sonrasında gözle görülür bir yara izi oluşacaktır. Özellikle ameliyatın hemen ardından yara izinde renk değişimleri ve şişkinlik görülebilir. Fakat çocukken yapılan ameliyatlarda büyüdükçe yara izi daha az belirgin hale gelebilir. Ayrıca çeşitli yara izi tedavileri ile de yara izinin görünürlüğü azaltılabilir.
Dudak damak yarıklarının kendi kendilerini onarmaları mümkün değildir. Dokuların birleştirilmesi için mutlaka ameliyat gereklidir.
Dudak ve damak yarıkları bazı bireylerde konuşma bozukluklarına sebep olabilir. Ameliyat öncesinde konuşma bozukluğu yaşamayan kişilerde de ameliyat sonrası konuşma bozukluğu görülebilir. Dudak ve damak yarığı ameliyatı olmuş yaklaşık beş kişiden birinde konuşma problemleri görülmektedir. Fakat konuşma terapileri sayesinde bu sorunun önüne geçilebilir.
Tam yarıklar genellikle anne karnında doktor tarafından belirlenebilir. Fakat tam olmayan yarıklar emme refleksinde bozuklukla anlaşılabilir.
Dudak ve damak yarıkları kendiliğinden iyileşemez. Cerrahi bir girişim gereklidir.
Dudak yarığı doğuştan kaynaklanan bir problemdir. Doğuştan kaynaklanan rahatsızlıkların tedavi edilmesi gerekebilir. Dudak yıllıklarının oluşmasında bebeklerin problem yaşayabildiği pek çok alan vardır. Bebekler anne sütü emmekte zorluk çekebilirler. Bebeklerinin günlük yaşamlarında zorluk çekmemelerini isteyen ebeveynler gerekli tedavi yöntemlerinin uygulanmasını ister.
Yapılan her ameliyatın belirli risk faktörleri vardır. Risk faktörleri göz önünde bulundurularak tedavi yöntemlerini tercih etmek gerekir. Ameliyat bilgili hekimler tarafından gerçekleştirilirse olumlu sonuç verir. Doğru yöntemlerin kullanılmasıyla ameliyat başarılı geçer. Ameliyattan sonraki dönemde de hastanın doğru bir biçimde takibinin gerçekleştirilmesi gerekir. Yarık dudak ameliyatı esnasında fazla kanama, enfeksiyon gibi riskler vardır. Ameliyat ortamının steril olması enfeksiyon riskini azaltır.
Yapılan operasyonlarda kesi atılır. Atılan kesiklerden sonra dikiş işlemleri yapılır. Gelişen teknoloji ile birlikte dikiş atma hususlarında da iz miktarında azalmalar görmek mümkündür. Fakat izler tamamıyla kaybolmaz. Yarık dudak ameliyatı, yüz bölgesine uygulanır. Yüzün deri yapısı hassastır. Hassas cilt yapılarında ameliyat izleri görülebilir. Yarık dudağın onarılmasında çeşitli işlemler gerçekleştirildiği için hafif derece de olsa iz kalır. İz giderici kremlerin kullanılmasıyla izin görünürlüğünü azaltmak mümkün olur.
Damak yarığı hamileliğin 13. haftasında ultrasonografi aracılıyla anlaşılabilir. Fakat her yarık anne karnında belirlenemez.
Çok değerli anneler, babalar, aileler…
Üzerinde uzun süredir çalıştığım, benzerleri ülkemizde ve diğer ülkelerde de mevcut olan, aile rehberinin bu kısa şeklini, gerek yurtiçi gerek yurtdışı yirmi yılı bulan deneyimim ile harmanlayarak, sizlere önünüzdeki uzun yolda bir nebze olsun arkadaşlık eder, soru veya sorunlarınıza yanıt olur umudu ile hazırladım. Uğraş ve ilgi alanımda bana büyük motivasyon kaynağı olan siz ailelere ve onların çok değerli dudak-damak yarıklı bebeklerine/çocuklarına yardımcı olması dileği ile…
Prof. Dr. Hakan Ağır
