1,5 yıldır süren pandemi süreci, dünya genelinde hayatın olağan akışını ciddi biçimde değiştirdi. Bu dönemde pek çok planlı operasyon ertelenmek zorunda kalsa da, dudak damak yarıkları gibi zamanlamanın kritik olduğu ameliyatlarda uzun süreli erteleme mümkün değildir. Pandemi koşullarında bu ameliyatların kesintisiz sürdürülebilmesi için dünya genelinde farklı önlemler devreye alınmış ve “ne olursa olsun yapılmalı” yaklaşımı benimsenmiştir.
Önlemlerle Sorunsuz Operasyonlar Mümkün
Uzun süreli ertelemenin sonuçları olumsuz etkileyebileceği dudak damak yarıklarında müdahale, doğru zamanda mutlaka yapılmalıdır. Bu nedenle operasyonların, tüm pandemi önlemleri alınarak ve gerekli esneklikler planlanarak gerçekleştirilmesi en doğru yaklaşımdır.
Ameliyat zamanlamasında, pandemi gereklilikleri doğrultusunda esnek planlama yapılabilir; ancak hedef, yaşa ve tedavi protokolüne uygun pencereyi kaçırmamaktır. Bu süreçte alınan önlemler, hem ekibin hem de hastalarımız ve yakınlarının korunmasını esas alır. Nitekim pandemi döneminde gerçekleştirilen 150’nin üzerindeki ameliyatımızda herhangi bir bulaşın yaşanmamış olması, uygulanan protokollerin etkinliğini göstermektedir.
Pandemi Önlemleri Nelerdir?
Pandemi koşullarında güvenli cerrahi için bulaş riskini en aza indiren kapsamlı önlemler esastır:
• Ameliyathaneler, standart cerrahi kuralların yanı sıra COVID-19’a yönelik artırılmış sıklıkta dezenfeksiyon prosedürleriyle hazırlanır.
• Operasyon ekibi, hasta ile yakın temas nedeniyle uygun kişisel koruyucu donanımı (tek kullanımlık cerrahi maske/FFP2-FFP3 maskeler, gözlük/siperlik, eldiven, önlük) eksiksiz kullanır.
• Ameliyat öncesi ve sonrası hasta akışında randevu aralıkları açılarak temas azaltılır; bekleme alanlarında sosyal mesafe kuralları uygulanır.
• Klinik içinde el hijyeni, maske kullanımı ve alanların düzenli havalandırılması titizlikle sürdürülür.
• Gerekli görülen durumlarda preoperatif tarama (ör. semptom sorgulaması, test protokolleri) uygulanır.
Sonuç olarak, doğru zamanda ve doğru önlemlerle planlanan dudak damak yarığı ameliyatları, pandemi döneminde de güvenle gerçekleştirilebilir. Tedavi penceresinin korunması, uzun dönem fonksiyonel ve estetik sonuçlar için kritik önem taşır.
Tedavi süreci, ameliyat sonrası bakım ve diğer tüm detaylar için sorularınızı burada bulabilirsiniz.
Dudak onarımı ameliyatı yaklaşık 1.5-2 saat, damak onarımı 2-3 saat sürer. Çift taraflı yarıklarda veya kompleks vakalarda süre uzayabilir. Ameliyat genel anestezi altında yapılır ve bebeğiniz ameliyat sırasında hiçbir şey hissetmez.
Dudak ameliyatı sonrası genellikle 1 gece, damak ameliyatı sonrası 1-2 gece hastanede kalınır. Bu sürede bebeğinizin beslenmesi, ağrı kontrolü ve genel durumu yakından izlenir. Sorunsuz iyileşme durumunda taburcu olursunuz.
Dudak ve damak yarığı ameliyatının sonrasında gözle görülür bir yara izi oluşacaktır. Özellikle ameliyatın hemen ardından yara izinde renk değişimleri ve şişkinlik görülebilir. Fakat çocukken yapılan ameliyatlarda büyüdükçe yara izi daha az belirgin hale gelebilir. Ayrıca çeşitli yara izi tedavileri ile de yara izinin görünürlüğü azaltılabilir.
Dudak damak yarıklarının kendi kendilerini onarmaları mümkün değildir. Dokuların birleştirilmesi için mutlaka ameliyat gereklidir.
Dudak ve damak yarıkları bazı bireylerde konuşma bozukluklarına sebep olabilir. Ameliyat öncesinde konuşma bozukluğu yaşamayan kişilerde de ameliyat sonrası konuşma bozukluğu görülebilir. Dudak ve damak yarığı ameliyatı olmuş yaklaşık beş kişiden birinde konuşma problemleri görülmektedir. Fakat konuşma terapileri sayesinde bu sorunun önüne geçilebilir.
Tam yarıklar genellikle anne karnında doktor tarafından belirlenebilir. Fakat tam olmayan yarıklar emme refleksinde bozuklukla anlaşılabilir.
Dudak ve damak yarıkları kendiliğinden iyileşemez. Cerrahi bir girişim gereklidir.
Dudak yarığı doğuştan kaynaklanan bir problemdir. Doğuştan kaynaklanan rahatsızlıkların tedavi edilmesi gerekebilir. Dudak yıllıklarının oluşmasında bebeklerin problem yaşayabildiği pek çok alan vardır. Bebekler anne sütü emmekte zorluk çekebilirler. Bebeklerinin günlük yaşamlarında zorluk çekmemelerini isteyen ebeveynler gerekli tedavi yöntemlerinin uygulanmasını ister.
Yapılan her ameliyatın belirli risk faktörleri vardır. Risk faktörleri göz önünde bulundurularak tedavi yöntemlerini tercih etmek gerekir. Ameliyat bilgili hekimler tarafından gerçekleştirilirse olumlu sonuç verir. Doğru yöntemlerin kullanılmasıyla ameliyat başarılı geçer. Ameliyattan sonraki dönemde de hastanın doğru bir biçimde takibinin gerçekleştirilmesi gerekir. Yarık dudak ameliyatı esnasında fazla kanama, enfeksiyon gibi riskler vardır. Ameliyat ortamının steril olması enfeksiyon riskini azaltır.
Yapılan operasyonlarda kesi atılır. Atılan kesiklerden sonra dikiş işlemleri yapılır. Gelişen teknoloji ile birlikte dikiş atma hususlarında da iz miktarında azalmalar görmek mümkündür. Fakat izler tamamıyla kaybolmaz. Yarık dudak ameliyatı, yüz bölgesine uygulanır. Yüzün deri yapısı hassastır. Hassas cilt yapılarında ameliyat izleri görülebilir. Yarık dudağın onarılmasında çeşitli işlemler gerçekleştirildiği için hafif derece de olsa iz kalır. İz giderici kremlerin kullanılmasıyla izin görünürlüğünü azaltmak mümkün olur.
Damak yarığı hamileliğin 13. haftasında ultrasonografi aracılıyla anlaşılabilir. Fakat her yarık anne karnında belirlenemez.
Çok değerli anneler, babalar, aileler…
Üzerinde uzun süredir çalıştığım, benzerleri ülkemizde ve diğer ülkelerde de mevcut olan, aile rehberinin bu kısa şeklini, gerek yurtiçi gerek yurtdışı yirmi yılı bulan deneyimim ile harmanlayarak, sizlere önünüzdeki uzun yolda bir nebze olsun arkadaşlık eder, soru veya sorunlarınıza yanıt olur umudu ile hazırladım. Uğraş ve ilgi alanımda bana büyük motivasyon kaynağı olan siz ailelere ve onların çok değerli dudak-damak yarıklı bebeklerine/çocuklarına yardımcı olması dileği ile…
Prof. Dr. Hakan Ağır
