Yarık damak problemi yaşayan ailelerin en çok merak ettiği konulardan biri “yarık damak–dudak biberonu nasıl kullanılır?” sorusudur. Bu biberonlar bebeklerin daha rahat beslenmesi için özel olarak tasarlanır ve yarık dudak–damak sendromu olan bebeklerin kullanımına sunulur.
Kullanımı genel olarak standart biberonlara benzer; ancak biberonun dik konuma yakın tutulması ve normal biberonlara kıyasla daha sık temizlenmesi önemlidir.
Biberon sıcak suyla steril edildikten sonra kullanılabilir. Beslenme sırasında en geç 30 dakikada bir kısa mola vermek ve biberon ucunun temizliğini kontrol etmek gerekir. Mola anlarında bebeğin gazı çıkarılabilir.
Etkin beslenme için bebeği yaklaşık 45° açıyla, başı yukarıda olacak şekilde tutmak faydalıdır.
Yarık Damak Dudaklı Bebeklerde Beslenme ve Yutma İşlevi
Yarık damak–dudaklı bebekler beslenmede zorlanabilir; bazıları anne memesinden doğrudan beslenemez ya da klasik biberonla güçlük yaşayabilir. Bu durumda özel meme ucuna sahip yarık damak–dudak biberonları tercih edilebilir.
Beslenme süresince bebeğin pozisyonu önemlidir. Sıvının ağza rahat ulaşması için baş hafif yukarıda tutulmalı, akış hızı yavaş ve kontrollü olmalıdır. Gerekirse kollarla destek verilerek beslenme daha güvenli hale getirilebilir.
Bebeklerde Yutma Anatomisi ve Fizyolojisi
Yutma, doğumla birlikte refleks olarak kazanılır ve beslenmenin güvenli gerçekleşmesini sağlar. Yutma sırasında dil hareketleri belirleyici rol oynar.
Epiglottis, yutma anında solunum yolunu kapatarak besinin yemek borusuna geçmesini sağlar; böylece solunum yoluna kaçış önlenir. Yutma sırasında solunum kısa süre durur, ardından düzenli solunum devam eder. Bu fizyoloji, doğru pozisyon ve kontrollü akışın önemini açıklar.
İlginizi Çekebilir;
Dudak Damak Yarığına Bağlı Olarak Gelişen Beslenme Sorunu
Dudak ve damak yapısındaki ayrıklık, dudakların tam kapanmasını engelleyerek emme güçlüğüne yol açabilir. Yetersiz alım bebeğin gelişimini olumsuz etkileyebilir ve beslenmede daha fazla efor gerektirebilir.
Beslenme süreleri uzayabilir ve daha sık beslenme ihtiyacı doğabilir. Solunum–beslenme koordinasyonu da zorlaşabilir. Bu nedenle özel biberonlar, doğru bebek pozisyonu ve uygun tutuş çok önemlidir.
Yarık Damak–Dudak Çocuklarda Biberon ile Beslenme
Yarık bölge dikkate alınarak tasarlanan biberonlar akışı daha kontrollü hale getirir ve beslenmeyi kolaylaştırır. Bebeğin duruşu ve biberonun tutuş açısı, sürecin başarısına doğrudan katkı sağlar.
Dudak damak yarığı olan bebeklerde beslenme tarzı hakkında YouTube videomuzu izleyin.
Tedavi süreci, ameliyat sonrası bakım ve diğer tüm detaylar için sorularınızı burada bulabilirsiniz.
Dudak onarımı ameliyatı yaklaşık 1.5-2 saat, damak onarımı 2-3 saat sürer. Çift taraflı yarıklarda veya kompleks vakalarda süre uzayabilir. Ameliyat genel anestezi altında yapılır ve bebeğiniz ameliyat sırasında hiçbir şey hissetmez.
Dudak ameliyatı sonrası genellikle 1 gece, damak ameliyatı sonrası 1-2 gece hastanede kalınır. Bu sürede bebeğinizin beslenmesi, ağrı kontrolü ve genel durumu yakından izlenir. Sorunsuz iyileşme durumunda taburcu olursunuz.
Dudak ve damak yarığı ameliyatının sonrasında gözle görülür bir yara izi oluşacaktır. Özellikle ameliyatın hemen ardından yara izinde renk değişimleri ve şişkinlik görülebilir. Fakat çocukken yapılan ameliyatlarda büyüdükçe yara izi daha az belirgin hale gelebilir. Ayrıca çeşitli yara izi tedavileri ile de yara izinin görünürlüğü azaltılabilir.
Dudak damak yarıklarının kendi kendilerini onarmaları mümkün değildir. Dokuların birleştirilmesi için mutlaka ameliyat gereklidir.
Dudak ve damak yarıkları bazı bireylerde konuşma bozukluklarına sebep olabilir. Ameliyat öncesinde konuşma bozukluğu yaşamayan kişilerde de ameliyat sonrası konuşma bozukluğu görülebilir. Dudak ve damak yarığı ameliyatı olmuş yaklaşık beş kişiden birinde konuşma problemleri görülmektedir. Fakat konuşma terapileri sayesinde bu sorunun önüne geçilebilir.
Tam yarıklar genellikle anne karnında doktor tarafından belirlenebilir. Fakat tam olmayan yarıklar emme refleksinde bozuklukla anlaşılabilir.
Dudak ve damak yarıkları kendiliğinden iyileşemez. Cerrahi bir girişim gereklidir.
Dudak yarığı doğuştan kaynaklanan bir problemdir. Doğuştan kaynaklanan rahatsızlıkların tedavi edilmesi gerekebilir. Dudak yıllıklarının oluşmasında bebeklerin problem yaşayabildiği pek çok alan vardır. Bebekler anne sütü emmekte zorluk çekebilirler. Bebeklerinin günlük yaşamlarında zorluk çekmemelerini isteyen ebeveynler gerekli tedavi yöntemlerinin uygulanmasını ister.
Yapılan her ameliyatın belirli risk faktörleri vardır. Risk faktörleri göz önünde bulundurularak tedavi yöntemlerini tercih etmek gerekir. Ameliyat bilgili hekimler tarafından gerçekleştirilirse olumlu sonuç verir. Doğru yöntemlerin kullanılmasıyla ameliyat başarılı geçer. Ameliyattan sonraki dönemde de hastanın doğru bir biçimde takibinin gerçekleştirilmesi gerekir. Yarık dudak ameliyatı esnasında fazla kanama, enfeksiyon gibi riskler vardır. Ameliyat ortamının steril olması enfeksiyon riskini azaltır.
Yapılan operasyonlarda kesi atılır. Atılan kesiklerden sonra dikiş işlemleri yapılır. Gelişen teknoloji ile birlikte dikiş atma hususlarında da iz miktarında azalmalar görmek mümkündür. Fakat izler tamamıyla kaybolmaz. Yarık dudak ameliyatı, yüz bölgesine uygulanır. Yüzün deri yapısı hassastır. Hassas cilt yapılarında ameliyat izleri görülebilir. Yarık dudağın onarılmasında çeşitli işlemler gerçekleştirildiği için hafif derece de olsa iz kalır. İz giderici kremlerin kullanılmasıyla izin görünürlüğünü azaltmak mümkün olur.
Damak yarığı hamileliğin 13. haftasında ultrasonografi aracılıyla anlaşılabilir. Fakat her yarık anne karnında belirlenemez.
Çok değerli anneler, babalar, aileler…
Üzerinde uzun süredir çalıştığım, benzerleri ülkemizde ve diğer ülkelerde de mevcut olan, aile rehberinin bu kısa şeklini, gerek yurtiçi gerek yurtdışı yirmi yılı bulan deneyimim ile harmanlayarak, sizlere önünüzdeki uzun yolda bir nebze olsun arkadaşlık eder, soru veya sorunlarınıza yanıt olur umudu ile hazırladım. Uğraş ve ilgi alanımda bana büyük motivasyon kaynağı olan siz ailelere ve onların çok değerli dudak-damak yarıklı bebeklerine/çocuklarına yardımcı olması dileği ile…
Prof. Dr. Hakan Ağır
