Herhalde bu soru bebeklerinde dudak damak yarığı olduğunu öğrenen ailelerin en çok merak ettikleri ve ilk sordukları soruların başında gelir. Ne yazık ki bu soruya verilecek basit bir yanıt yoktur. Çevresel ve genetik faktörlerin kombinasyonu da denebilir. Çoğul faktörlüdür yani. Başınıza gelen bu durum için bir suçlu arayışına odaklanmak birilerini bir şeyleri suçlamak size hiç yarar getirmeyecektir. Yine de aşağıdaki bilgiler yararlı olabilir.
Dudak ve veya Damak Yarıkları basitçe anne karnında ilk gelişim haftalarında yüzün gelişimsel yapılarının birbiri ile birleşememelerinden veyahut yetersiz birleşmelerinden kaynaklanır. Dudak ve Damak embriyolojik dönem birincil ve ikincil damaklarından oluşur. Birincil ve esas damak dudak, ön dişleri barındıran dişeti kısmı ve sert damağın ön kısmından oluşur. İkincil damak ise sert damak arka kısmı ile küçük dil dahil yumuşak damak kısımlarının oluşumunu sağlar. Birincil damak gebeliğin 4. haftasında başlar. İkincil damak 6. veya 7. haftasında başlar. Üst dudak ve damak oluşumu gebeliğin 12. haftasında bitmiş olur.
Ana rahminde Dudak-ön sert damak ve burun beraber arka sert damak ve yumuşak damak ise ayrı olarak oluşur ve başlangıçta burun hattından damak küçük dile dek yarık vardır. Dudak bölümü 6. haftada damak bölümü ise 8. haftadan sonra kapanır ve en geç 10.haftaya gelindiğinde yani gebeliğin ilk üç ayı dolmadan bu yarıkların tümü kapanır. Oysa Dudak Damak Yarıklı bebeklerde bu aşamada kapanma çeşitli şekillerde gerçekleşmez ve yarık dudak ve veya yarık damak tablosu ortaya çıkar. Bu kapanmanın neden gerçekleşmediği bugün için hala tam olarak bilinmemektedir.
Hamilelik öncesi ve sırasında düzenli alınan ilaçlar (sara ilaçları, steroidler gibi) geçirilen ağır enfeksiyonlar, ağır stres, radyasyon, vitamin eksikliği, fazla vitamin alımı, sigara-alkol alımı, diyabet sebepler arasında gösteren çalışmalar vardır. Ailesinde dudak damak yarığı olanlarda, akraba evliliğinde, genetik geçişli hastalıkları olanlarda risk daha da artar. Herhangi bir gıdanın bitkinin veya bir hayvana dokunmak görmek gibi eylemin, gebelik döneminde çalışmaya devam etmenin dudak damak yarığına sebep olduğunu düşünmek çok yanlıştır.
Sert ve yumuşak damak oluşumu burun ve üst çene çıkıntılarının birleşmesi ile ortaya çıkar. Özellikle arka damak yumuşak damak ve küçük dil sağ ve sol üst çenenin içi kısmında önce aşağı sonra yatay planda hareket eden kemiklerin ve çevresindeki yumuşak dokuların birleşmesinden oluşur. Bu birleşmeye burun tabanı ve burun orta direk ve yapısı septum da katılır.
Tüm bu birleşmeye yönelik hareketlilik içinde bir duraklama sonuç olarak birleşmenin olmadığı küçük dil yumuşak damak ve veya sert damak alanlarında yarıklara sebep olur.
İstatistik olarak her 600-1000 canlı bebekten birinde dudak damak yarığı görülebilmektedir. Özetle, ne olduğunu bilmemize rağmen neden olduğunu tam olarak bilmiyoruz. Bu konudaki genel görüş genetik ve çevresel faktörlerin kombinasyonu bir bebeğin dudak damak yarıklı doğmasına yol açtığı yönündedir ve bunu önceden kestirebilen herhangi bir test henüz yoktur.
Genetik yatkınlık zemininde olumsuz çevresel faktörlerin (radyasyon, yanlış ilaç kullanımı, enfeksiyonlar, stres, çevre kirliliği, aşırı gürültülü ortam, sağlıksız gebelik, vs) yarıklara sebep olduğu düşünülmektedir. Tüp bebek (IVF) yöntemi ile oluşan gebeliklerde dudak damak yarığı oranının daha yüksek olduğunu gösterir bir çalışma da yoktur. Anne ve baba yaşının ileri olduğu gebeliklerde görülme riski biraz daha fazladır. Gebelik kararı dönemi ve gebelik teşhisi hemen sonrası kullanılan Folik asit yarık riskini azaltmaktadır.
