Embriyonik gelişimde meydana gelen sorunlar nedeniyle ortaya çıkan dudak damak yarıkları cerrahi girişimlere düzeltilebilir. Teknolojinin sağlık alanında katettiği yol sayesinde bu tip yarıkların büyük oranda düzeltilmesi mümkün olabilir.
Minimum yara iziyle halk arasında tavşan dudak olarak adlandırılan bu sorun, doğumsal anomaliler arasında yer alır. Genetik faktörler dudak damak yarıklarının oluşması üzerinde etkili olsa da tek sebep bu değildir. Çevresel etmenlerin etkisi de bir o kadar fazladır.
Dudak Damak Yarıkları Nedir ve Nasıl Oluşurlar?
Dudak damak yarıkları gebeliğin beş ila dokuzuncu haftasında ortaya çıkar. Beşinci haftada dudaklar, dokuzuncu haftada ise damaklar oluşmaya başlar. Anne karnında gelişen anomaliler hastalığın derecesine göre sınıflandırılır.
Dudak yarıkları üçe ayrılır. Tek, iki ve medyan taraflı dudak yarıkları olarak adlandırılır. Damak yarıkları da üç kategoride incelenir. Primer (ön) ve sekonder (arka) damak yarıkları olarak ayrılır… Üçüncü kategori ise hem primer hem sekonder yarık özelliği taşır.
Dudak damak yarıkları bebek anne karnındayken meydana gelir. Yarıkların sebebi henüz tıp dünyası tarafından kesinleştirilmese de genetik ve çevresel birçok risk etmeninden söz edilebilir. Annenin epilepsi ilaçları kullanımı, sigara, uyuşturucu ve alkol tüketimi çevresel risk etmenleri arasında yer alır.
Yapılan araştırmalara göre yüksek doz kortizonun da yarıklara sebep olduğu görülür. Bir diğer yaygın sebep ise akraba evliliği olarak öne çıkar. Akraba evliliği de pek çok hastalıkta olduğu gibi burada da risk etmeni olarak görev yapar.
Fiziksel olarak vücut bütünlüğünü bozan dudak damak yarıkları yaşamı da etkiler. Gebeliğin dokuz ve on ikinci aylarında oluşan damak yapısı genetik faktörler nedeniyle gelişemez. Gelişmenin durması dudak ve damakta dilin konuşurken ki hareketlerini engeller.
Sesin doğru çıkmamasına ek olarak çocuğun özgüven kaygısı başlar. Sadece fiziksel değil psikolojik olarak da birey bu durumun olumsuz etkileriyle karşılaşır. İlkokul çağında yani erken gelişim döneminde, çocuklarda konuşma ve kendini ifade etmede sorunlar yaşanır.
İki aşamalı olan tedavi, yetişkinlikte yüz ve çene yapısındaki uyumun bozulmasına neden olabilir. Ek olarak, burnun iç ve dış kısmında da yarıklar meydana gelebilir. Bu durum, solunum problemlerini ortaya çıkarır.
Damak dudak yarıklarının tedavisi uzun soluklu bir süreci kapsar. Yapılan cerrahi müdahaleler ve uygulanan tedavide amaç, yüz yapısının bütünlüğünü koruyarak bireyin normal bir görüntüye kavuşmasıdır. Tedavinin ardından hastanın özeni ve doktorun ilgisi sayesinde minimum yara iziyle fonksiyonel bir görünüm elde edilebilir.
Cerrahi Tedavilerin ve Estetik Girişimlerin Rolü
Dudak damak yarıkları için yapılan cerrahi tedaviler ve estetik girişimler, yarıkların düzeltilmesine ve normal fonksiyonların geri kazanılmasına yardımcı olur. Bebeklerde yarıkların erken yaşta onarılması konuşma, yeme ve estetik açısından büyük oranda düzelmeyi destekler.
Dudak damak yarıkları teşhisi alan bebek, öncelikli olarak plastik cerrahiye götürülmesi gerekir. Yapılan tetkikler sonucunda ilk altı hafta uzman ortodontistler tarafından izlenen sürecin ardından işlemler yapılabilir.
Dudak damak yarıkları için uygulanan estetik girişimler, yara izlerini de minimize ederek daha doğal bir görünüm oluşturur. Bireylerin öz saygısı ve psikolojisi desteklenirken fiziksel olarak da fonksiyonel ağız kullanımı geri kazanılır.
Dudak Damak Yarıklarını Anlama Süreci
Gebe olan anne adayının muayene süreçlerinde ultrasonografik cihazlarla yarık tespit edilebilir. Derin damak yarıklarının tespit edilmesi ise her zaman bu kadar kolay olmayabilir. Bazı yarıklar doğumdan sonra, bebeğin emme güçlüğü çekmesiyle birlikte fark edilebilir.
Doğumdan sonra bebeğin emmede güçlük çekmesi ve süt verildiğinde burundan gelme durumları yarığa işaret edebilir. Doğumun ardından annelerin bebeklerini dikkatle takip etmeleri ve emme güçlüğü ya da burundan süt gelme gibi durumlar söz konusuysa acilen uzmana başvurmaları gerekir.
Beslenme, Konuşma ve Sosyal Etkileşim
Özgüven eksikliğiyle hayata bir sıfır geride başlayan bu çocuklar için dil ve konuşma terapistinin de gerekli görüldüğü takdirde tedaviye dahil olması gerekebilir. Dudak damak yarıkları konuşma üzerinde olumsuz etkiler yaratır.
Solunum problemlerine de neden olan yarıklar konuşma esnasında bireyin zorlanmasına neden olur. Kendini ifade edememe ve güven kaygısı da özellikle ilkokula başlayan çocuklar için oldukça zor olabilir.
Damak dudak yarıkları konuşma ve sosyal etkileşimin yanı sıra beslenmede de sorun teşkil eder. Yenidoğanlar için emme refleksini yerine getirmede zorluk gözlenir. Bebeğin sütü alması damak yarığı varsa burundan geri gelmesine neden olur.
Yarıklar nedeniyle boğaza kaçan süt akciğerlere gidebilir. Özel biberonlar ve pozisyonlarla beslenme işleminin gerçekleştirilmesi gerekir. Uzmanlar, süreç hakkında doğru değerlendirme bilgileri size sunabilir.
Dudak ve damak yarıkları hakkında daha fazla bilgi için Youtubekanalımızı ziyaret edin.
