İyi bir kadın doğum hekiminin takibinde özellikle dudak yarıklarını ultrasonda yakalamak mümkün. Bu sorunu yakalamanın oranlarının yüzde 60-70 civarında olduğunu söylemekte fayda var. Damak yarıklarını yakalamak ise, hem ağzın içinde yer almış olmaları, hem de görülmesinin çok zor olmaları sebebiyle önceden tespit edilmesi oldukça zordur.
Gebelik döneminde dudak damak yarıklı bebekler için bir şey yapılabilir mi?
Şu an için geçerli her hangi bir tedavi veya ilaçla anne karnında dudak damak yarığını kapatabilmenin bir yöntemi yoktur. Şiddetinin ise, artabileceğini veya azalabileceğini söylemek de mümkün değildir. Burada önemli olan tanıyı koymak ve bu tanıya eşlik edebilecek başka organ anomalilerinin olup olmadığının ise tespitini yapmaktır. Bunu yine kadın doğum hekimleri ultrason eşliğinde doğum öncesi gerçekleştirirler.
Doğumdan sonra dikkat edilmesi gerekenler
Doğumun hemen sonrasında her bebekte olduğu gibi solunum yollarının açık olması, önemli organların çalışır olması ve bebeğin bir süre bir an önce beslenebilir duruma geçmesi yani emebilmesi önemlidir. Dudak damak yarıklı bebekler, tek başına dudak yarıklı oldukları zamanda beslenebilirler ve anneden de emebilirler. Ancak beraberinde damak yarığı olduğu zaman beslenmede güçlük çekebilirler.
Hem meme başını yakalayamamak hem de ağız içerisinde vakum etkisi ile negatif basınç oluşturamamaktan dolayı anne memesinde ki sütü dışarıya almakta bebekler çok zorluk çekiyorlar. Bu durumda devreye tabi ki biberonu sokuyoruz. Özel biberon veya klasik biberon fark etmeksizin dike yakın pozisyonda bebeklerin, birkaç saat içerisinde veya birkaç gün içerisinde beslenmeleri mümkün. Hatta haftalar içerisinde diğer bebeklerle aynı oranda beslenmelerini görmek de çok mümkün ve doğal. Bu konuda paniğe kapılmamak gerekiyor. Bebeği doğduktan sonra karşılayan personelin, sağlık ekibinin bu konudaki tecrübesi bilgisi çok önem kazanıyor.
Dudak damak yarığı ameliyatları ne zaman yapılır?
Dudak damak yarığı ameliyatları, doğumdan 3 ay sonra başlayan dudak yarığı ameliyat serüvenidir. İlk ameliyat 3 aylıkken dudak yarığı ameliyatıdır. Daha sonra ise 6 ay ile 12 ay arasında damak yarığı ameliyatı planlanıp yapılmaktadır.
Bunu takiben 3 ila 6 yaş arasında yaptığımız ameliyatlar var. Bunların bir kısmı konuşmaya yönelik olan ameliyatlar, bir kısmı ise kozmetik ameliyatlardır. Dudakta veya burunda olan şekil bozukluklarına, estetik kaygılara yönelik ameliyatlardır.
8 ila 10 yaş arasında yaptığımız bir ameliyat var ki, bu ameliyat zorunlu bir ameliyattır. Bu da kalça kemiğinden aldığımız kemik ile üst tarafta diş etindeki aralığı kapattığımız ameliyatlardır.
Daha sonra ise ergenlik döneminde yaptığımız ameliyatlar vardır. Bunlar da alt çenede eğer bir gerilik veya önde olma, üst çenede özellikle daralma ve önde veya geride olma problemi varsa bunları düzeltmeye yönelik ameliyatlardır. Bunlar çok nadir yaptığımız ameliyatlardır. Ayrıca 20 yaşına gelindiğinde yaptığımız bir ameliyat var, o da özellikle burun estetiği ve nefes alıp verme açısından yaptığımız burun ameliyatlarıdır.
Toparlayacak olursak tek taraflı dudak damak yarıklı bir çocukta yaklaşık 5 ila 6, çift taraflı bir dudak damak yarıklı bebekte yetişkin çağa gelinceye kadar 6, 7, 8 tane ameliyat, sadece dudakta bir yarık var ise o zaman 1 veya 2 ameliyat, dişeti etkilendiyse 3 ameliyat, sadece damakta bir yarık var ise o zaman da konuşmada sorun olmazsa 1 ameliyatla tedavi sonlandırılmış olmaktadır.
Dudak damak yarıklı bebeklerde küçük dil onarımı
Yarık damak oluşan bebeklerde damakla birlikte küçük dil de yarık olarak 2 parça halinde bulunmaktadır. Küçük dil her ne kadar konuşmada çok büyük bir öneme sahip olmasa da ameliyat sırasında küçük dil onarılmaktadır. Ancak tedavinin bir parçası olarak konuşmaya olumlu etki sağlamak adına küçük dil geriye doğru dikilmektedir.
Ebeveynler tarafından en sık sorulan sorular bebeğin küçük dilinin olup olmadığıdır. Evet yarık damaklı bebeklerde küçük dil bulunmaktadır. Yarık damak ameliyatı ile onarılmaktadır.
Yarık Damak Ameliyatı Sonrası Dikiş Açılması Nedir? Fistül Açılması Normal Midir?
Dudak damak yarıkları ameliyatı sonrasında fistül dediğimiz açılmalar bazen meydana gelebilmektedir. Bu açılmaların boyutu farklılık gösterebilir. Bazen çok küçük açılmalar oluşurken bazı durumlarda daha büyük açılmalar meydana gelebilir.
Damak yarığı ameliyatı sonrası en sık rastlanılan komplikasyonlardan bir tanesi de damakta açılma meydana gelmesidir. Oronazal fistül olarak da bilinen bu açılmanın ana belirtileri arasında yemeğin geri akması ya da seste hipernazalite yer almaktadır. Damak yarığı ameliyatı esnasında meydana gelen gerilim, vasküler kazalar ya da enfeksiyon da fistül meydana gelmesine neden olabilmektedir.
Açılma fistül genellikle damağın ön bölümü olan sert kısmında ya da arka tarafa doğru sert bölümden yumuşak bölüme geçiş kısmında meydana gelmektedir. Fistülün tedavisi bulunduğu yere, büyüklüğe ve meydana gelme biçimine göre değişiklik göstermektedir. Fistül ameliyatı sonrasında bir kez daha fistül meydana gelme oranı çeşitli sebeplere bağlı olarak değişmektedir.
Bebekler bu yaşlarda, ebeveynlerinden ayrıldıklarında bu ayrılığı çok farketmez ve bu onlarda olumsuz bir duyguya yol açmaz. Ameliyat esnasında, pediatrik anestezi uygulamasının temel ilkelerine ek olarak, bu bebeklerin varolan özelliklerine de özen gösterilmelidir. Bu özelliklerin önemli bir kısmı havayolu ve solunum sistemi ile ilgilidir. Anestezi esnasında bebeğin solunumunun güvence altında olabilmesi için nefes borularına ince bir tüp yerleştirilir. Bu bebeklerin anatomik olarak yapılarındaki değişikliklere bağlı olarak bu tüpün yerleştirilmesi zor olabilir.
Ortodontik Uygulamalar