Doğum Öncesi Hazırlık Önemli
Dudak damak yarığı sorunu bebek henüz anne karnındayken saptanabilir. Erken tanı; ebeveynlerin, doğum ekibinin ve ilgili uzmanların birlikte hazırlanmasına imkân tanır.
Anne–bebek bağının kurulmasında emzirme kritik bir adımdır. Dudak damak yarığı olan bebeklerde emzirme, beslenme ve bağ kurmaya dair kaygılar normaldir; ancak yarığın konumu ve tipine göre kişiye özel bir beslenme planı yapılabilir. Cerrahi onarıma kadar bebeğin sağlıklı gelişimini desteklemek için bu planın oluşturulması önemlidir.
Dudak Damak Yarığı Olan Bebekleri Beslerken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Dudak yarığı olan (özellikle çift taraflı) bebekler meme ucunu kavramakta zorlanabilir. Damak yarığı olan bebeklerde ise memeden süt çekmek için gereken vakumu oluşturmak güç olabilir.
Bebeği dike yakın pozisyonda emzirmek, sık aralıklarla kısa molalar vermek ve gazını daha sık çıkarmak beslenmeyi belirgin biçimde konforlu hâle getirir.
İzole olmayan dudak ve/veya damak yarıklarında, ölçü alınarak diş eti–dudak–burun şekillendirici apareyler planlanabilir; böylece beslenme desteklenir. Ayrıca özel tasarlanmış biberonlar da tercih edilebilir. Anne sütünün değeri nedeniyle kolostrumun alınması çok önemlidir. Doğumdan hemen sonra, emzirmeden önce yumuşak taklit memelerle kısa pratik yaptırmak, sütün en değerli kısmının alınmasına yardımcı olabilir.
Dikkatli Planlama Yapılmalı
Her ne kadar emzirme mümkün olsa da, bazı bebekler memeyi yeterince uyaramadığı için gereken süt miktarını alamayabilir. Bu nedenle, emzirmeye ek olarak sütün düzenli aralıklarla sağılması ve planlı beslemeler yapılması önerilir.
Unutulmamalıdır ki tüm bebekler emzirirken bir miktar hava yutar; dudak damak yarığı olan bebeklerde bu miktar daha fazla olabilir. Bu nedenle gaz sorunları daha sık görülebilir. Doğru planlama ve uygun tekniklerle dudak damak yarığı olan bebeklerin sağlıklı ve güvenli şekilde beslenmesi mümkündür.
Tedavi süreci, ameliyat sonrası bakım ve diğer tüm detaylar için sorularınızı burada bulabilirsiniz.
Dudak onarımı ameliyatı yaklaşık 1.5-2 saat, damak onarımı 2-3 saat sürer. Çift taraflı yarıklarda veya kompleks vakalarda süre uzayabilir. Ameliyat genel anestezi altında yapılır ve bebeğiniz ameliyat sırasında hiçbir şey hissetmez.
Dudak ameliyatı sonrası genellikle 1 gece, damak ameliyatı sonrası 1-2 gece hastanede kalınır. Bu sürede bebeğinizin beslenmesi, ağrı kontrolü ve genel durumu yakından izlenir. Sorunsuz iyileşme durumunda taburcu olursunuz.
Dudak ve damak yarığı ameliyatının sonrasında gözle görülür bir yara izi oluşacaktır. Özellikle ameliyatın hemen ardından yara izinde renk değişimleri ve şişkinlik görülebilir. Fakat çocukken yapılan ameliyatlarda büyüdükçe yara izi daha az belirgin hale gelebilir. Ayrıca çeşitli yara izi tedavileri ile de yara izinin görünürlüğü azaltılabilir.
Dudak damak yarıklarının kendi kendilerini onarmaları mümkün değildir. Dokuların birleştirilmesi için mutlaka ameliyat gereklidir.
Dudak ve damak yarıkları bazı bireylerde konuşma bozukluklarına sebep olabilir. Ameliyat öncesinde konuşma bozukluğu yaşamayan kişilerde de ameliyat sonrası konuşma bozukluğu görülebilir. Dudak ve damak yarığı ameliyatı olmuş yaklaşık beş kişiden birinde konuşma problemleri görülmektedir. Fakat konuşma terapileri sayesinde bu sorunun önüne geçilebilir.
Tam yarıklar genellikle anne karnında doktor tarafından belirlenebilir. Fakat tam olmayan yarıklar emme refleksinde bozuklukla anlaşılabilir.
Dudak ve damak yarıkları kendiliğinden iyileşemez. Cerrahi bir girişim gereklidir.
Dudak yarığı doğuştan kaynaklanan bir problemdir. Doğuştan kaynaklanan rahatsızlıkların tedavi edilmesi gerekebilir. Dudak yıllıklarının oluşmasında bebeklerin problem yaşayabildiği pek çok alan vardır. Bebekler anne sütü emmekte zorluk çekebilirler. Bebeklerinin günlük yaşamlarında zorluk çekmemelerini isteyen ebeveynler gerekli tedavi yöntemlerinin uygulanmasını ister.
Yapılan her ameliyatın belirli risk faktörleri vardır. Risk faktörleri göz önünde bulundurularak tedavi yöntemlerini tercih etmek gerekir. Ameliyat bilgili hekimler tarafından gerçekleştirilirse olumlu sonuç verir. Doğru yöntemlerin kullanılmasıyla ameliyat başarılı geçer. Ameliyattan sonraki dönemde de hastanın doğru bir biçimde takibinin gerçekleştirilmesi gerekir. Yarık dudak ameliyatı esnasında fazla kanama, enfeksiyon gibi riskler vardır. Ameliyat ortamının steril olması enfeksiyon riskini azaltır.
Yapılan operasyonlarda kesi atılır. Atılan kesiklerden sonra dikiş işlemleri yapılır. Gelişen teknoloji ile birlikte dikiş atma hususlarında da iz miktarında azalmalar görmek mümkündür. Fakat izler tamamıyla kaybolmaz. Yarık dudak ameliyatı, yüz bölgesine uygulanır. Yüzün deri yapısı hassastır. Hassas cilt yapılarında ameliyat izleri görülebilir. Yarık dudağın onarılmasında çeşitli işlemler gerçekleştirildiği için hafif derece de olsa iz kalır. İz giderici kremlerin kullanılmasıyla izin görünürlüğünü azaltmak mümkün olur.
Damak yarığı hamileliğin 13. haftasında ultrasonografi aracılıyla anlaşılabilir. Fakat her yarık anne karnında belirlenemez.
Çok değerli anneler, babalar, aileler…
Üzerinde uzun süredir çalıştığım, benzerleri ülkemizde ve diğer ülkelerde de mevcut olan, aile rehberinin bu kısa şeklini, gerek yurtiçi gerek yurtdışı yirmi yılı bulan deneyimim ile harmanlayarak, sizlere önünüzdeki uzun yolda bir nebze olsun arkadaşlık eder, soru veya sorunlarınıza yanıt olur umudu ile hazırladım. Uğraş ve ilgi alanımda bana büyük motivasyon kaynağı olan siz ailelere ve onların çok değerli dudak-damak yarıklı bebeklerine/çocuklarına yardımcı olması dileği ile…
Prof. Dr. Hakan Ağır
