Dudak damak yarıkları nedir; doğuştan üst dudak ve damakta yarık bulunan durumların tümüne denir. Dudak Damak Yarığı beraber veya ayrı ayrı olabilir. Yarık tek başına dudakta olabileceği gibi sadece damakta da olabilir. Yarık; kısımların bir araya gel(e)memesi veya ayrılması anlamı taşır.
Dudak Damak Yarıkları Nedir?
Gebeliğin erken döneminde yani ilk 3 ayında yüzün farklı yerlerinde gelişimlerle ve birleşmelerle yüz ortaya çıkar ve oluşur. Bu parçalardan bir veya birden fazla kısmı birleşmez ise ortaya o bölgede bir yarık çıkar. Bu yarık veya yarıkların yerleşim yeri dudakta damakta farklı şiddetlerde olup bebeğin yüzünü burnunu dudağını dişetini diş kemerini sert ve yumuşak damağını ve küçük dilini farklı şekillerde etkiler. Yarık(lar) fiziksel bir sorun olup tamir edilebilir düzeltilebilir. Dudaktaki yarık sadece bir çentik olabileceği gibi her iki tarafın tamamen ayrıldığı yarığın burun tabanına dek uzadığı şekilde de olabilir. Yarık bir tarafta ise buna tek taraflı eğer iki tarafta da mevcut ise çift taraflı yarık adı verilir. Damak Yarığı ise damağın yani ağız tavanının kapanmaması ile ortaya çıkar. Ön taraf olan sert damak arkadaki kısım yumuşak damak ve en uç arka kısımda küçük dil yer alır.
Dudak damak yarıkları nedir? - Prof. Dr. Hakan Ağır - Günaydın Doktor
Küçük dil sanıldığı üzere konuşmada çok önemli rol almaz. Yarık varmış gibi gizli olabileceği gibi sadece küçük dilde gözlenebilir veya çok sıkça görüldüğü üzere yumuşak damakta ve sert damakta tek veya çift taraflı bazen U harfine benzer genişlikte olabilir. Gizli yarık tespiti bazen çok zor olabilir. Halk arasında “tavşan dudak” “kurtağzı” gibi tanımlamalar kullanılsa da çok uygun değillerdir zira bebeğimiz ne tavşan ne de bir kurt o bir insan yavrusudur.
Tedavi süreci, ameliyat sonrası bakım ve diğer tüm detaylar için sorularınızı burada bulabilirsiniz.
Dudak onarımı ameliyatı yaklaşık 1.5-2 saat, damak onarımı 2-3 saat sürer. Çift taraflı yarıklarda veya kompleks vakalarda süre uzayabilir. Ameliyat genel anestezi altında yapılır ve bebeğiniz ameliyat sırasında hiçbir şey hissetmez.
Dudak ameliyatı sonrası genellikle 1 gece, damak ameliyatı sonrası 1-2 gece hastanede kalınır. Bu sürede bebeğinizin beslenmesi, ağrı kontrolü ve genel durumu yakından izlenir. Sorunsuz iyileşme durumunda taburcu olursunuz.
Dudak ve damak yarığı ameliyatının sonrasında gözle görülür bir yara izi oluşacaktır. Özellikle ameliyatın hemen ardından yara izinde renk değişimleri ve şişkinlik görülebilir. Fakat çocukken yapılan ameliyatlarda büyüdükçe yara izi daha az belirgin hale gelebilir. Ayrıca çeşitli yara izi tedavileri ile de yara izinin görünürlüğü azaltılabilir.
Dudak damak yarıklarının kendi kendilerini onarmaları mümkün değildir. Dokuların birleştirilmesi için mutlaka ameliyat gereklidir.
Dudak ve damak yarıkları bazı bireylerde konuşma bozukluklarına sebep olabilir. Ameliyat öncesinde konuşma bozukluğu yaşamayan kişilerde de ameliyat sonrası konuşma bozukluğu görülebilir. Dudak ve damak yarığı ameliyatı olmuş yaklaşık beş kişiden birinde konuşma problemleri görülmektedir. Fakat konuşma terapileri sayesinde bu sorunun önüne geçilebilir.
Tam yarıklar genellikle anne karnında doktor tarafından belirlenebilir. Fakat tam olmayan yarıklar emme refleksinde bozuklukla anlaşılabilir.
Dudak ve damak yarıkları kendiliğinden iyileşemez. Cerrahi bir girişim gereklidir.
Dudak yarığı doğuştan kaynaklanan bir problemdir. Doğuştan kaynaklanan rahatsızlıkların tedavi edilmesi gerekebilir. Dudak yıllıklarının oluşmasında bebeklerin problem yaşayabildiği pek çok alan vardır. Bebekler anne sütü emmekte zorluk çekebilirler. Bebeklerinin günlük yaşamlarında zorluk çekmemelerini isteyen ebeveynler gerekli tedavi yöntemlerinin uygulanmasını ister.
Yapılan her ameliyatın belirli risk faktörleri vardır. Risk faktörleri göz önünde bulundurularak tedavi yöntemlerini tercih etmek gerekir. Ameliyat bilgili hekimler tarafından gerçekleştirilirse olumlu sonuç verir. Doğru yöntemlerin kullanılmasıyla ameliyat başarılı geçer. Ameliyattan sonraki dönemde de hastanın doğru bir biçimde takibinin gerçekleştirilmesi gerekir. Yarık dudak ameliyatı esnasında fazla kanama, enfeksiyon gibi riskler vardır. Ameliyat ortamının steril olması enfeksiyon riskini azaltır.
Yapılan operasyonlarda kesi atılır. Atılan kesiklerden sonra dikiş işlemleri yapılır. Gelişen teknoloji ile birlikte dikiş atma hususlarında da iz miktarında azalmalar görmek mümkündür. Fakat izler tamamıyla kaybolmaz. Yarık dudak ameliyatı, yüz bölgesine uygulanır. Yüzün deri yapısı hassastır. Hassas cilt yapılarında ameliyat izleri görülebilir. Yarık dudağın onarılmasında çeşitli işlemler gerçekleştirildiği için hafif derece de olsa iz kalır. İz giderici kremlerin kullanılmasıyla izin görünürlüğünü azaltmak mümkün olur.
Damak yarığı hamileliğin 13. haftasında ultrasonografi aracılıyla anlaşılabilir. Fakat her yarık anne karnında belirlenemez.
Çok değerli anneler, babalar, aileler…
Üzerinde uzun süredir çalıştığım, benzerleri ülkemizde ve diğer ülkelerde de mevcut olan, aile rehberinin bu kısa şeklini, gerek yurtiçi gerek yurtdışı yirmi yılı bulan deneyimim ile harmanlayarak, sizlere önünüzdeki uzun yolda bir nebze olsun arkadaşlık eder, soru veya sorunlarınıza yanıt olur umudu ile hazırladım. Uğraş ve ilgi alanımda bana büyük motivasyon kaynağı olan siz ailelere ve onların çok değerli dudak-damak yarıklı bebeklerine/çocuklarına yardımcı olması dileği ile…
Prof. Dr. Hakan Ağır
