Dudak damak yarıklı bebeklerde işitme kaybının görülme ihtimali, dudak damak yarıklarının ve bebeğin durumuna göre farklılık gösterir.
Genel olarak bir oran vermek gerekirse dudak damak yarıklı bebeklerde işitme sorunlarının %2 ila %24 aralığında görülme ihtimali söz konusudur.
Söz konusu oran, bizler için detaylı tetkik yapılması gerekliliğini gösterir. Dudak damak yarıklı bebeklerde meydana gelen işitme sorunları yaygın olarak östaki disfonksiyonu sebebiyle ortaya çıkar.
Damak yarığına bağlı olarak orta kulakta meydana gelen sıvı birikimi işitme sorunlarını gündeme getirir. İşitme sorunları için tedavi planlaması yapılması, uzun vadede kalıcı işitme kaybının önüne geçmek açısından önemlidir.
Kulak Zarı Tüpleri ile Önleyici Tedavi
Orta kulak fonksiyonları sebebiyle meydana gelen ve iletim tipi işitme kaybı olarak ifade ettiğimiz işitme kaybı, dudak damak yarık sorunu için planlanan operasyonlar sonrasında oldukça yüksek bir oranla iyileşmektedir.
İyileşme oranının %50 üzeri olduğu rahatlıkla söylenebilir. Yarık damak tedavi planlamasında, işitme kaybının kalıcı işitme kaybına dönüşmemesi için gerekli görülmesi halinde orta kulakta sıvı birikimini ve buna bağlı işitme kaybını önlemek adına kulak zarı tüplerinin orta kulağa yerleştirilmesi gerekir.
Kalıcı İşitme Kaybının Önlenmesi Nasıl Sağlanır?
Dudak damak yarıklı bebeklerde işitme kaybının mutlaka dikkatle ele alınması ve bebeğin sürekli takibinin yapılması önemlidir. Tam iyileşme sağlanıp, bebeğin işitme sorunlarının ortadan kalktığından emin olununcaya kadar geçen süreçte takip yapılmalıdır.
Bu süreçte gerek görülmesi halinde, grommet olarak da bilinen kulak zarı tüplerinin orta kulağa yerleştirilmesi ile orta kulak fonksiyonlarına bağlı işitme kaybı için önlem alınabilir.
Dudak damak yarıklı bebeklerde tedavi kapsamında yapılacak cerrahi müdahalelerin —başka bir sağlık sorunu olmaması halinde— olabildiğince erken dönemde yapılması, 1 yaşından önce operasyonların tamamlanmış olması; işitme sorunlarının önüne geçmeye ve dil gelişim sorunlarını azaltmaya yardımcı olur.
Tedavi süreci, ameliyat sonrası bakım ve diğer tüm detaylar için sorularınızı burada bulabilirsiniz.
Dudak onarımı ameliyatı yaklaşık 1.5-2 saat, damak onarımı 2-3 saat sürer. Çift taraflı yarıklarda veya kompleks vakalarda süre uzayabilir. Ameliyat genel anestezi altında yapılır ve bebeğiniz ameliyat sırasında hiçbir şey hissetmez.
Dudak ameliyatı sonrası genellikle 1 gece, damak ameliyatı sonrası 1-2 gece hastanede kalınır. Bu sürede bebeğinizin beslenmesi, ağrı kontrolü ve genel durumu yakından izlenir. Sorunsuz iyileşme durumunda taburcu olursunuz.
Dudak ve damak yarığı ameliyatının sonrasında gözle görülür bir yara izi oluşacaktır. Özellikle ameliyatın hemen ardından yara izinde renk değişimleri ve şişkinlik görülebilir. Fakat çocukken yapılan ameliyatlarda büyüdükçe yara izi daha az belirgin hale gelebilir. Ayrıca çeşitli yara izi tedavileri ile de yara izinin görünürlüğü azaltılabilir.
Dudak damak yarıklarının kendi kendilerini onarmaları mümkün değildir. Dokuların birleştirilmesi için mutlaka ameliyat gereklidir.
Dudak ve damak yarıkları bazı bireylerde konuşma bozukluklarına sebep olabilir. Ameliyat öncesinde konuşma bozukluğu yaşamayan kişilerde de ameliyat sonrası konuşma bozukluğu görülebilir. Dudak ve damak yarığı ameliyatı olmuş yaklaşık beş kişiden birinde konuşma problemleri görülmektedir. Fakat konuşma terapileri sayesinde bu sorunun önüne geçilebilir.
Tam yarıklar genellikle anne karnında doktor tarafından belirlenebilir. Fakat tam olmayan yarıklar emme refleksinde bozuklukla anlaşılabilir.
Dudak ve damak yarıkları kendiliğinden iyileşemez. Cerrahi bir girişim gereklidir.
Dudak yarığı doğuştan kaynaklanan bir problemdir. Doğuştan kaynaklanan rahatsızlıkların tedavi edilmesi gerekebilir. Dudak yıllıklarının oluşmasında bebeklerin problem yaşayabildiği pek çok alan vardır. Bebekler anne sütü emmekte zorluk çekebilirler. Bebeklerinin günlük yaşamlarında zorluk çekmemelerini isteyen ebeveynler gerekli tedavi yöntemlerinin uygulanmasını ister.
Yapılan her ameliyatın belirli risk faktörleri vardır. Risk faktörleri göz önünde bulundurularak tedavi yöntemlerini tercih etmek gerekir. Ameliyat bilgili hekimler tarafından gerçekleştirilirse olumlu sonuç verir. Doğru yöntemlerin kullanılmasıyla ameliyat başarılı geçer. Ameliyattan sonraki dönemde de hastanın doğru bir biçimde takibinin gerçekleştirilmesi gerekir. Yarık dudak ameliyatı esnasında fazla kanama, enfeksiyon gibi riskler vardır. Ameliyat ortamının steril olması enfeksiyon riskini azaltır.
Yapılan operasyonlarda kesi atılır. Atılan kesiklerden sonra dikiş işlemleri yapılır. Gelişen teknoloji ile birlikte dikiş atma hususlarında da iz miktarında azalmalar görmek mümkündür. Fakat izler tamamıyla kaybolmaz. Yarık dudak ameliyatı, yüz bölgesine uygulanır. Yüzün deri yapısı hassastır. Hassas cilt yapılarında ameliyat izleri görülebilir. Yarık dudağın onarılmasında çeşitli işlemler gerçekleştirildiği için hafif derece de olsa iz kalır. İz giderici kremlerin kullanılmasıyla izin görünürlüğünü azaltmak mümkün olur.
Damak yarığı hamileliğin 13. haftasında ultrasonografi aracılıyla anlaşılabilir. Fakat her yarık anne karnında belirlenemez.
Çok değerli anneler, babalar, aileler…
Üzerinde uzun süredir çalıştığım, benzerleri ülkemizde ve diğer ülkelerde de mevcut olan, aile rehberinin bu kısa şeklini, gerek yurtiçi gerek yurtdışı yirmi yılı bulan deneyimim ile harmanlayarak, sizlere önünüzdeki uzun yolda bir nebze olsun arkadaşlık eder, soru veya sorunlarınıza yanıt olur umudu ile hazırladım. Uğraş ve ilgi alanımda bana büyük motivasyon kaynağı olan siz ailelere ve onların çok değerli dudak-damak yarıklı bebeklerine/çocuklarına yardımcı olması dileği ile…
Prof. Dr. Hakan Ağır
