Etiket: yarık damak

Dudak damak yarıklı bebekler ne zaman ameliyat edilir?

Bu bebekler için ameliyat yaşımız önce dudak yarıklarını kapatmak ve damak yarıklarını daha sonra kapatmak üzere iki tarihtedir.

Dudak yarıklarını kapatmak için 10 hafta, yani 3 ayı mutlaka bekliyoruz. Bebeğin akciğer gelişimi ve bağışıklık sisteminin gelişimi açısından bu süre çok önemlidir. Bu sürede anestezi riskleri önemli ölçüde aşağıya iniyor. İlk etapta bebeğin dudağındaki yarayı kapatıyoruz. Daha sonra da aynı seansta bebeğin burnundaki ve burun içindeki eğrilikleri düzeltiyoruz. Bu, son yıllarda çok güncel ve yararına inandığımız bir uygulama olmaya başladı. Artık eskisi kadar buruna dokunmama, bunun içerisindeki eğikliği düzeltmeme gibi korkularımız yok. Dudak yarığı onarımının hemen sonrasında bebek kaldığı yerden beslenmeye devam ediyor. Anneden emiyor ise emmesine hemen izin veriyoruz. Biberonla alıyorsa biberondan almasına izin veriyoruz ve artık emzik kullanmalarına bile izin vermeye başladık. Sonrasında ise bir toparlanma süreci var. Bu yaklaşık 3 ay ila 4 ay sürüyor. Kilosunun gelişimi, sağlığının gelişimiyle beraber eğer bebeğin kilosu ve sağlığı iyi ise bebekleri 6 ila 7 aydan itibaren damak yarığı kapatma ameliyatına alıyoruz.

6. ve 7. ay dönemi

Bebekte sadece dudak yarığı varsa ameliyat zaten bitmiş oluyor. Bebekte sadece damak yarığı var ise ameliyat için 6 ila 7 ayı bekliyoruz. 6 ila 7. ayda yapılacak olan damak yarığı ameliyatı sırasında damaktaki yani yumuşak damaktaki konuşma kaslarını güçlendirici ve onları olması gerektiği pozisyonlara getiriyoruz. Böyle olunca da konuşmaya hazır bir anatominiz oluyor. Bu anatominin çalışmaya başlaması, kasların tam teşekküllü olarak konuşmaya iştirak etmesi, 1, 3 ayı hatta 4 ayı buluyor.

Bebeklerimizin bu zamanda daha erken konuşmaya, ses çıkarmaya, ses üretmeye başladıklarını düşünecek olursak 9 ila 12 aya hazır olmaları için 6.- 7. ayda ameliyat olmalarını tercih ediyoruz. Bu ameliyatların da tabii yine ehil ellerde yapılması gerekiyor. Damak yarığı ameliyatının bitmesiyle beraber ilk bir yaş içerisinde hem dudak yarığı, hem de damak yarığı ameliyatının sonlanmasıyla beraber en önemli iki ameliyatı tamamlamış oluyoruz.

3 yaş önemli bir dönem

Sonraki süreç içerisinde ise 3 yaş ile 6 yaş dönemini konuşmak lazım. Bu dönem içerisinde bebeğin kozmetik sorunları olarak dudağında veya burnunda varsa ilk ameliyatta düzeltememiş veya düzeltildi ise sonradan bozulmuş olan durumları tekrar düzeltmek, kozmetik açıdan ideal duruma getirmek mümkün. Buradaki hedef çocuğun sosyal olarak yaşadığı ortamda gelişiminin önünü açmaktır. Alay mekanizmasından, ayrıştırılmadan, ötekileştirilmeden kurtarmaktır.

Bir diğer önemli konu ise konuşma. 3 yaşına geldiğimiz zaman önemli bir dönüm köşesindeyiz. Bu zaman dilimi içerisinde bebekler artık değerlendirilebilir bir konuşma üretkenliğine geçmiş olmalıdır. Bunun için de konuşma terapistlerine ihtiyacımız var. Konuşma terapistlerinin yapacağı testlerle değerlendirmelerle, sadece aileninkilerle değil bebekte veya çocukta bir konuşma bozukluğu varsa bunu tespit etmek mümkün.

Çocuktaki konuşma bozukluğu için konuşma terapisi tavsiye ediyoruz. Eğer ki damaktaki yapılan ameliyatta yetersizlik ciddi boyuttaysa veya orta ciddi boyutta ise o zaman konuşma terapisine gerek kalmadan bebekleri konuşma cerrahisine alıyoruz. Konuşma terapistinin desteği de mutlak.

6-12 yaş dönemi

Daha sonraki dönem ise 6 yaş ila 12 yaş arası dönem. Ortodontistlerin çok faal olarak bebeğin ağız yapısı, çene ve diş yapısı ile ilgilendikleri dönem. Bu dönemde cerrahi olarak tek bir zorunlu ameliyatımız var, o da özellikle diş kemeri diye tabir ettiği dişlerimizin çıktığı kemik bölgesindeki eksiklik. Bu eksikliği gidermek için de kalçadan aldığımız kemik parçaları ile oradaki eksikliği, yarığı gideriyor ve kapatıyoruz. Şu an için geçerli olan yöntem bu. Burada, oradan sağlıklı bir diş sürümünü sağlama hedefi güdülüyor. Tabii ki ortodontistlerin rolü yine çok büyük. Bebekteki, çocuktaki bu konuşma ve diş üst çene gelişimi tamamlandıktan sonra ergenlik döneminde bizi bekleyen başka bir ameliyat yok.

Sadece yetişkinlik dönemine yaklaştığımızda varsa eğer ki % 25 oranında özellikle çift taraflı yarıklarda ve tek taraflı şiddetli yarıklarda gördüğümüz üst çene ve alt çene ilişkisinin bozulduğu durumlar söz konusu. Bu durumlarda ortodontik tedavi yetersiz kalınca da ameliyatlara yöneliyoruz. Üst çeneye veya alt çeneye yapılan cerrahi müdahalelerle ısırmayı, çene kapamayı ve profili düzeltmek mümkün. Nihai bir ameliyatımız var bu uzun bir maraton. 20 yaşına gelindiğinde de burnun uç kısmında burnun iç kısmında üst dudakta kaldı ise dudağının altında ve damaktaki diğer problemleri giderici nihai ameliyatlar ile bu uzun tedavi süreci sona eriyor.

Dudak damak yarıkları tedavisi bir ekip işi

Görüldüğü üzere bu bir ekip işi ve bu çok uzun soluklu bir iş. Ama her işin başının önemi olduğu gibi, ilk yapılan ameliyatların yani ilk yapılan dudak yarığı ameliyatının ve damak yarığı ameliyatının da bir binanın temelini oluştururcasına önemi de yadsınamaz. Bu ameliyatları plastik ve rekonstrüktif estetik cerrahlar yapmaktadır. Ülkemizde de genellikle bu ameliyatı bu konuda deneyimli ve eğitimli plastik cerrahların yaptığını söylemek mümkün. Deneyimli ellerde elde edilen sonuçlar çok daha iyi olmakta, ameliyat sayıları daha aza inmektedir.

Özetleyecek olursak; dudak damak yarıkları hiçte azımsanmayacak ölçüde sık görülen anomaliler ve şekil bozukluklarıdır. Doğru ellerde doğru zamanlarda ameliyatlar yapıldığı zaman hiçbir şekilde sağlık sorunu olmamakta ve hepimizle birlikte sosyal yaşamlarını başarıyla sürdürmektedirler.

Doğum Öncesi Hazırlık Önemli

Dudak damak yarığı sorununa sahip olan bebeklerin durumu anne karnındayken tespit edilebilmektedir. Sorunun önceden tespiti ebeveynlerin ve doğum ekibinin hazırlanabilmesi için büyük bir önem taşımaktadır.

Anne ile bebeğin bağ kurması için emzirme oldukça önemli bir adımdır. Dudak damak yarığı olan bebeklerin ebeveynleri de emzirme, beslenme ve bağ kurma ile ilgili kaygılar yaşayabilir. Ancak yarığın konumuna ve şekline göre bir beslenme planı yapılabilir. Operasyon ile dudak damak yarığı sorunu ortadan kaldırılıncaya kadar bebeğin sağlıklı bir şekilde gelişmesi için beslenme planı yapılması oldukça önemlidir.

Dudak Damak Yarığı Olan Bebekleri Beslerken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Dudak yarığı olan özellikle de çift taraflı dudak yarığı olan bebekler, anne sütünü emebilmek için meme ucunu kavrama hareketini yapmakta zorlanırlar veya yapamazlar. Damak yarığı olan bebeklerde de anne sütünün memeden çekilmesi için gereken vakum etkisini oluşturmak zor olabilir.

Bebeğin daha dike yakın bir pozisyonda emzirilmesi, emzirme esnasında sık sık mola verilerek bebeğin yorulmasının önüne geçilmesi ve bebeğin gazının normalden daha sık çıkarılması beslenme sürecini çok daha konforlu hale getirecektir.

İzole olmayan dudak yarıklarında ve damak yarıklarında ölçü alınarak diş eti, dudak, burun şekillendirici aparat veya aygıt yaptırılabilir. Bu sayede bebeklerin beslenmesi desteklenir. Ayrıca özel olarak üretilmiş olan biberonları da kullanmak mümkündür. Anne sütünün bebek sağlığı açısından değeri uzun yıllardır biliniyor. Bu nedenle de ilk anne sütünün bebek tarafından tüketilmesi çok önemlidir. Doğumdan sonra anne emzirmeden önce bebeğin yumuşak taklit memeler ile pratik yapması da sütün en değerli olan kısmını kendi başına almasına yardımcı olacaktır.

Dikkatli Planlama Yapılmalı

Dudak damak yarıklı bebekler her ne kadar emzirilebilse de memeyi fazla uyaramadıklarında yeterli miktarda süt alamaz ve bunun sonucu olarak beslenemezler. Bu nedenle bebeklerin yeterli beslenebilmesi için emzirme yapılsa da, süt sağılması ve belirli aralıklarla beslenmeleri gerekir. Ayrıca her bebek anne sütü emerken belirli bir miktar hava yutar. Dudak damak yarığı olan bebeklerde yutulan hava miktarı diğerlerine kıyasla daha fazladır. Fazla havaya bağlı olarak bu bebeklerde gaz sorunun da daha fazla gözleneceğini unutmamak lazım. Doğru planlama ile dudak damak yarıklı bebeklerin sağlıklı bir şekilde beslenmesi mümkündür.

İyi bir kadın doğum hekiminin takibinde özellikle dudak yarıklarını ultrasonda yakalamak mümkün. Bu sorunu yakalamanın oranlarının yüzde 60-70 civarında olduğunu söylemekte fayda var. Damak yarıklarını yakalamak ise, hem ağzın içinde yer almış olmaları, hem de görülmesinin çok zor olmaları sebebiyle önceden tespit edilmesi oldukça zordur.

Gebelik döneminde dudak damak yarıklı bebekler için bir şey yapılabilir mi?

Şu an için geçerli her hangi bir tedavi veya ilaçla anne karnında dudak damak yarığını kapatabilmenin bir yöntemi yoktur. Şiddetinin ise, artabileceğini veya azalabileceğini söylemek de mümkün değildir. Burada önemli olan tanıyı koymak ve bu tanıya eşlik edebilecek başka organ anomalilerinin olup olmadığının ise tespitini yapmaktır. Bunu yine kadın doğum hekimleri ultrason eşliğinde doğum öncesi gerçekleştirirler.

Doğumdan sonra dikkat edilmesi gerekenler

Doğumun hemen sonrasında her bebekte olduğu gibi solunum yollarının açık olması, önemli organların çalışır olması ve bebeğin bir süre bir an önce beslenebilir duruma geçmesi yani emebilmesi önemlidir. Dudak damak yarıklı bebekler, tek başına dudak yarıklı oldukları zamanda beslenebilirler ve anneden de emebilirler. Ancak beraberinde damak yarığı olduğu zaman beslenmede güçlük çekebilirler.

Hem meme başını yakalayamamak hem de ağız içerisinde vakum etkisi ile negatif basınç oluşturamamaktan dolayı anne memesinde ki sütü dışarıya almakta bebekler çok zorluk çekiyorlar. Bu durumda devreye tabi ki biberonu sokuyoruz. Özel biberon veya klasik biberon fark etmeksizin dike yakın pozisyonda bebeklerin, birkaç saat içerisinde veya birkaç gün içerisinde beslenmeleri mümkün. Hatta haftalar içerisinde diğer bebeklerle aynı oranda beslenmelerini görmek de çok mümkün ve doğal. Bu konuda paniğe kapılmamak gerekiyor. Bebeği doğduktan sonra karşılayan personelin, sağlık ekibinin bu konudaki tecrübesi bilgisi çok önem kazanıyor.

Dudak damak yarığı ameliyatları ne zaman yapılır?

Dudak damak yarığı ameliyatları, doğumdan 3 ay sonra başlayan dudak yarığı ameliyat serüvenidir. İlk ameliyat 3 aylıkken dudak yarığı ameliyatıdır. Daha sonra ise 6 ay ile 12 ay arasında damak yarığı ameliyatı planlanıp yapılmaktadır.

Bunu takiben 3 ila 6 yaş arasında yaptığımız ameliyatlar var. Bunların bir kısmı konuşmaya yönelik olan ameliyatlar, bir kısmı ise kozmetik ameliyatlardır. Dudakta veya burunda olan şekil bozukluklarına, estetik kaygılara yönelik ameliyatlardır.

8 ila 10 yaş arasında yaptığımız bir ameliyat var ki, bu ameliyat zorunlu bir ameliyattır. Bu da kalça kemiğinden aldığımız kemik ile üst tarafta diş etindeki aralığı kapattığımız ameliyatlardır.

Daha sonra ise ergenlik döneminde yaptığımız ameliyatlar vardır. Bunlar da alt çenede eğer bir gerilik veya önde olma, üst çenede özellikle daralma ve önde veya geride olma problemi varsa bunları düzeltmeye yönelik ameliyatlardır. Bunlar çok nadir yaptığımız ameliyatlardır. Ayrıca 20 yaşına gelindiğinde yaptığımız bir ameliyat var, o da özellikle burun estetiği ve nefes alıp verme açısından yaptığımız burun ameliyatlarıdır.

Toparlayacak olursak tek taraflı dudak damak yarıklı bir çocukta yaklaşık 5 ila 6, çift taraflı bir dudak damak yarıklı bebekte yetişkin çağa gelinceye kadar 6, 7, 8 tane ameliyat, sadece dudakta bir yarık var ise o zaman 1 veya 2 ameliyat, dişeti etkilendiyse 3 ameliyat, sadece damakta bir yarık var ise o zaman da konuşmada sorun olmazsa 1 ameliyatla tedavi sonlandırılmış olmaktadır.

Dudak damak yarıklı bebeklerde küçük dil onarımı

Yarık damak oluşan bebeklerde damakla birlikte küçük dil de yarık olarak 2 parça halinde bulunmaktadır. Küçük dil her ne kadar konuşmada çok büyük bir öneme sahip olmasa da ameliyat sırasında küçük dil onarılmaktadır. Ancak tedavinin bir parçası olarak konuşmaya olumlu etki sağlamak adına küçük dil geriye doğru dikilmektedir.

Ebeveynler tarafından en sık sorulan sorular bebeğin küçük dilinin olup olmadığıdır. Evet yarık damaklı bebeklerde küçük dil bulunmaktadır. Yarık damak ameliyatı ile onarılmaktadır.

Yarık Damak Ameliyatı Sonrası Dikiş Açılması Nedir? Fistül Açılması Normal Midir?

Dudak damak yarıkları ameliyatı sonrasında fistül dediğimiz açılmalar bazen meydana gelebilmektedir. Bu açılmaların boyutu farklılık gösterebilir. Bazen çok küçük açılmalar oluşurken bazı durumlarda daha büyük açılmalar meydana gelebilir.

Damak yarığı ameliyatı sonrası en sık rastlanılan komplikasyonlardan bir tanesi de damakta açılma meydana gelmesidir. Oronazal fistül olarak da bilinen bu açılmanın ana belirtileri arasında yemeğin geri akması ya da seste hipernazalite yer almaktadır. Damak yarığı ameliyatı esnasında meydana gelen gerilim, vasküler kazalar ya da enfeksiyon da fistül meydana gelmesine neden olabilmektedir.

Açılma fistül genellikle damağın ön bölümü olan sert kısmında ya da arka tarafa doğru sert bölümden yumuşak bölüme geçiş kısmında meydana gelmektedir. Fistülün tedavisi bulunduğu yere, büyüklüğe ve meydana gelme biçimine göre değişiklik göstermektedir. Fistül ameliyatı sonrasında bir kez daha fistül meydana gelme oranı çeşitli sebeplere bağlı olarak değişmektedir.