Dudak damak yarıklı dünyaya gelen bebeklerin aileleri, doğumdan sonra bu durumdan haberdar oluyorlarsa kısa süreli bir panik yaşayabiliyor. Anne ve baba için oldukça endişe verici bir durum olan bu anomaliler, aslında doğru yaklaşım sergilendiği takdirde hiçbir soruna yol açmadan ortadan kaldırılabiliyor. Özel ortodontik aygıt kullanımı izole olmayan dudak ve damak yarıklarında bebeğin beslenmesine destek sağlayabilmek için tercih edilebilir. Ancak ebeveynlerin bu noktada unutmaması gereken, ortodontik aygıt kullanımının aciliyeti olmadığı ya da aygıt kullanımının sağlıklı bir gelişim için olmazsa olmazlar arasında yer almadığıdır. Doğumdan sonra yaşanan panik ve doğumun gerçekleştiği merkezde yapılabilen yönlendirmeler ailelerin yanlış kararlar almasına neden olabiliyor.
Dudak damak yarıklı bebeklerin durumu doğumdan önce fark edilebildiği için sürece dair hazırlıkları yapmak mümkün. Ancak yine de bu durumun doğumdan sonra fark edilmesi de söz konusu oluyor. Bu durumda doğumdan hemen sonra ailenin başka bir merkeze yönlendirmesini yapmak yerine bulundukları merkezde bir ortodontist ve plastik cerrah ile görüşmelerini sağlamak daha doğru olacaktır.
Acil Müdahale Söz Konusu Değil
Dudak damak yarıklı bebekler için yapılabilecek en doğru işlemler doğumdan sonra genel sağlık kontrolünün yapılması ve sürecin çözüme ulaşabilmesi için yol haritasının çizilmesidir. Acil bir müdahalenin yapılması söz konusu olmadığından sakin olmak ve bebeğin sağlıklı gelişimini sağlayacak adımlar atmak önemlidir.
Dudak damak yarıkları tedavisinde ortodontik aygıt kullanımı bebeğin daha konforlu beslenmesine yardımcı olabilir. Özel ortodontik aygıt adı verilen aparatlar ile bebeği emzirmek daha kolay olabilir. Ancak bu her zaman tek çözüm değildir. Her dudak damak yarığı farklı şekilde meydana geldiğinden dolayı, bebeğin normal şekilde ya da özelleştirilmiş biberonlar ile beslenmesi de mümkündür.
Ortodontik Aygıt Neden Kullanılır?
Ortodontik Aygıt olarak adlandırılan apareyler, her bebek için özel olarak hazırlanır. Bebeğin damak ölçüsüne göre hazırlanan apareylerin bir ortodontist tarafından yapılması gerekir. Akrilik malzemeden üretilen bu aygıtların kullanımı eğitim sonrası kolaydır. Bu aygıtların yapılması zorunlu veya acil değildir. Aygıt yapılmasına karar verirken aile, ortodontist ve estetik, plastik ve rekonstrüktif cerrah birlikte karar vermelidir.
Beslenme için özel olarak yapılan ortodontik aygıtlar ile burun – damak şekillendirme aygıtı olarak adlandırdığımız aparatlar farklıdır. Beslenme için yapılan aygıtlar sadece beslenme esnasında kullanılırken, şekillendirme için yapılan apareyler damak ve diş etleri arasındaki seviye farkını azaltmak, burundaki şekil bozukluğunu bölgedeki kıkırdakların yumuşaklığından faydalanarak mümkün olduğunca azaltmak için kullanılabilir. Beslenme ya da şekillendirme amaçlı aygıtların kullanımındaki karar, mutlaka cerrahın yol haritasını belirlediği süreçte aile ile birlikte verilmesi gereken bir karardır.
Yarık damak anne karnında gelişim gösteren bebeklerin 12-13. haftalarından itibaren tespit edilebilen bir rahatsızlıktır. Ülkemizde 800 ila 1000 doğumda bir görülebilen damak dudak yarıklı bebek doğumları, en sık görülen yüz anomalisidir. Yaklaşık yüzde 40 oranında genetik sebepli gerçekleşebilen bu rahatsızlığın diğer nedenleri arasında başı gebelik dönemindeki ciddi alkol ve sigara kullanımı, kullanılan ağır ilaçlar, ağır depresyon, şiddet görmek, ağır enfeksiyonlar, radyasyon, vitamin eksikliği, akraba evliliği ve diyabet çekmektedir.
Bebeklerde Yarık Damak
Doğuştan gelen ve anne karnında iken 8. ve 12. haftalar arasında oluşur, doğar doğmaz teşhis edilebilen bir rahatsızlıktır. En geç 1 yaşına kadar tedavisine başlanması gereken bebeklerde ihmale gelmemesi gereken bir anomalidir.
Bebeklerde Yarık Damak
Yetişkinlerde Yarık Damak
Yetişkinliğe varmadan ameliyatlarının planlanması gereken bir rahatsızlıktır. Başarı oranının artması, gelişimin daha sağlıklı olması ve daha kolay bir tedavi için bebekken başlanması gereken tedavi, yetişkin dönemde de çözümsüz değildir. 1 yaşına dek yapılması gereken bu operasyon yetişkin yaşa bırakıldıysa, kesinlikle konuşma terapisi ile de desteklenmelidir.
Yetişkinlerde Yarık Damak
Tedavi Yöntemleri
Günümüzde DDY rahatsızlığında henüz anne karnındayken müdahale ve tedavi şansı geliştirilemese de gelişen teknolojinin sağlamış olduğu imkanlarla ameliyat ile tedavi seçeneği sayıları azalmış, estetik kaygılar ise minimuma indirilerek oldukça başarılı operasyonlar gerçekleştirilebilme imkanına kavuşulmuştur. Tedavi süreci yaklaşık olarak 20 yaşına dek aralıklı operasyonlarla sürmektedir.
Cerrahi Operasyon
Bebeklerde 7-8 aylıktan veya en geç 1 yaşa kadar kapatılmalıdır. Günümüzde başarı oranı oldukça artarken, ameliyat sayıları da gitgide düşmüştür. Ancak tanı ve tedavi süreci tam donanımlı hastanelerde uzman ve geniş bir ekiple gerçekleştirilmelidir. Ortalama 20 yaşına dek süren ameliyatlarda istenilen sonuç alınabilmektedir.
