Dudak damak yarıklarının tedavi sürecinin temelinde cerrahi müdahale yer alır. Ameliyat sonrası iyileşmeyi konforlu kılmak, başarı oranını artırmak ve bebeğin yaşam kalitesini yükseltmek için bakım önerilerine eksiksiz uymak çok önemlidir.
Dudak ve damak yarığı ameliyatları sonrası bakım gereksinimleri farklılık gösterebilir. Bu nedenle her iki operasyonun ardından hekim önerileri dikkate alınmalı ve sürece özel bakım planı uygulanmalıdır.
Dudak Yarığı Ameliyatı Sonrası Bakım Önerileri
Ameliyatın hemen sonrasında biberon önerilmez. İlk günlerde kaşık veya damlalık tercih edilir. Doktor onayıyla, genellikle ilk haftadan sonra biberona geçilebilir. Beslenme 2–3 saatte bir planlanmalı; ameliyatın ilk günü “berrak diyet” (su, anne sütü, sulandırılmış mama) ile başlanmalıdır.
İlk hafta için uygun seçenekler:
- Sulandırılmış biberon maması
- Ayran
- Asitsiz meyve suları
- İlk ay için muhallebi
- Püre kıvamında besinler
Yetersiz sıvı alımına bağlı dehidrasyon açısından bebek yakından izlenmelidir; şüphe halinde hekime bilgi verilmelidir. Soğuk buhar uygulaması (doktorun önerdiği şekilde) bebeğin rahatlamasına yardımcı olabilir.
Damak Yarığı Ameliyatı Sonrası Bakım Önerileri
Damak yarığı ameliyatı sonrası beslenme prensipleri dudak yarığı sonrası ile benzerdir; cerrahın yönlendirmeleri önceliklidir. Bu dönemde de dehidrasyon riski nedeniyle sık aralıklarla takip önemlidir.
Soğuk buhar, uyku sırasında kullanılabilir. Ağız içi dikişler genellikle 1–1,5 ay içinde kendiliğinden düşer. Bu sürede ağız hijyeni düzenli sağlanmalı; her beslenmeden sonra bir miktar su içirilerek bölge temizlenmelidir. Dikiş hattında gıda birikimini önlemek, ağız kokusu ve bakteri çoğalmasını azaltır.
Tedavi süreci, ameliyat sonrası bakım ve diğer tüm detaylar için sorularınızı burada bulabilirsiniz.
Dudak onarımı ameliyatı yaklaşık 1.5-2 saat, damak onarımı 2-3 saat sürer. Çift taraflı yarıklarda veya kompleks vakalarda süre uzayabilir. Ameliyat genel anestezi altında yapılır ve bebeğiniz ameliyat sırasında hiçbir şey hissetmez.
Dudak ameliyatı sonrası genellikle 1 gece, damak ameliyatı sonrası 1-2 gece hastanede kalınır. Bu sürede bebeğinizin beslenmesi, ağrı kontrolü ve genel durumu yakından izlenir. Sorunsuz iyileşme durumunda taburcu olursunuz.
Dudak ve damak yarığı ameliyatının sonrasında gözle görülür bir yara izi oluşacaktır. Özellikle ameliyatın hemen ardından yara izinde renk değişimleri ve şişkinlik görülebilir. Fakat çocukken yapılan ameliyatlarda büyüdükçe yara izi daha az belirgin hale gelebilir. Ayrıca çeşitli yara izi tedavileri ile de yara izinin görünürlüğü azaltılabilir.
Dudak damak yarıklarının kendi kendilerini onarmaları mümkün değildir. Dokuların birleştirilmesi için mutlaka ameliyat gereklidir.
Dudak ve damak yarıkları bazı bireylerde konuşma bozukluklarına sebep olabilir. Ameliyat öncesinde konuşma bozukluğu yaşamayan kişilerde de ameliyat sonrası konuşma bozukluğu görülebilir. Dudak ve damak yarığı ameliyatı olmuş yaklaşık beş kişiden birinde konuşma problemleri görülmektedir. Fakat konuşma terapileri sayesinde bu sorunun önüne geçilebilir.
Tam yarıklar genellikle anne karnında doktor tarafından belirlenebilir. Fakat tam olmayan yarıklar emme refleksinde bozuklukla anlaşılabilir.
Dudak ve damak yarıkları kendiliğinden iyileşemez. Cerrahi bir girişim gereklidir.
Dudak yarığı doğuştan kaynaklanan bir problemdir. Doğuştan kaynaklanan rahatsızlıkların tedavi edilmesi gerekebilir. Dudak yıllıklarının oluşmasında bebeklerin problem yaşayabildiği pek çok alan vardır. Bebekler anne sütü emmekte zorluk çekebilirler. Bebeklerinin günlük yaşamlarında zorluk çekmemelerini isteyen ebeveynler gerekli tedavi yöntemlerinin uygulanmasını ister.
Yapılan her ameliyatın belirli risk faktörleri vardır. Risk faktörleri göz önünde bulundurularak tedavi yöntemlerini tercih etmek gerekir. Ameliyat bilgili hekimler tarafından gerçekleştirilirse olumlu sonuç verir. Doğru yöntemlerin kullanılmasıyla ameliyat başarılı geçer. Ameliyattan sonraki dönemde de hastanın doğru bir biçimde takibinin gerçekleştirilmesi gerekir. Yarık dudak ameliyatı esnasında fazla kanama, enfeksiyon gibi riskler vardır. Ameliyat ortamının steril olması enfeksiyon riskini azaltır.
Yapılan operasyonlarda kesi atılır. Atılan kesiklerden sonra dikiş işlemleri yapılır. Gelişen teknoloji ile birlikte dikiş atma hususlarında da iz miktarında azalmalar görmek mümkündür. Fakat izler tamamıyla kaybolmaz. Yarık dudak ameliyatı, yüz bölgesine uygulanır. Yüzün deri yapısı hassastır. Hassas cilt yapılarında ameliyat izleri görülebilir. Yarık dudağın onarılmasında çeşitli işlemler gerçekleştirildiği için hafif derece de olsa iz kalır. İz giderici kremlerin kullanılmasıyla izin görünürlüğünü azaltmak mümkün olur.
Damak yarığı hamileliğin 13. haftasında ultrasonografi aracılıyla anlaşılabilir. Fakat her yarık anne karnında belirlenemez.
Çok değerli anneler, babalar, aileler…
Üzerinde uzun süredir çalıştığım, benzerleri ülkemizde ve diğer ülkelerde de mevcut olan, aile rehberinin bu kısa şeklini, gerek yurtiçi gerek yurtdışı yirmi yılı bulan deneyimim ile harmanlayarak, sizlere önünüzdeki uzun yolda bir nebze olsun arkadaşlık eder, soru veya sorunlarınıza yanıt olur umudu ile hazırladım. Uğraş ve ilgi alanımda bana büyük motivasyon kaynağı olan siz ailelere ve onların çok değerli dudak-damak yarıklı bebeklerine/çocuklarına yardımcı olması dileği ile…
Prof. Dr. Hakan Ağır
