Konuşma bozukluğu dudak damak yarığı olan çocuklarda görülen yaygın bir durumdur. Bu anomali ile doğmuş çocukların yalnızca yüzde 50’si normal şekilde konuşabilmektedir. Bu süreçte aile desteği, konuşma bozukluğuna sahip çocuğun hem dil gelişimi hem de psikolojik durumu açısından önem taşır.
İlginizi Çekebilir:
Dil ve konuşma kavramları birbirinden uzak ögelerdir. Aile bireyleri bu olguların farklılıkları konusunda çocuklarını bilinçlendirmelidir. Ailenin bilgi konusunda tam destek olamadığı durumlarda dil ve konuşma terapistinden yardım alınabilir.
Dudak damak yarığı, konuşma ve dil gelişimini önemli ölçüde etkilediğinden konuşma bozukluklarının giderilmesi için erken yaşlarda tedaviye başlanmalıdır. 2 yaşındaki çocuk iki kelimeli cümleler kurmakta zorlanıyorsa mutlaka konuşma terapisi seanslarına katılmalıdır.
Konuşma Bozukluğu Nedir?
Konuşma bozukluğu pek çok dalda farklı olarak değerlendirilen seslerin ve kelimelerin telaffuzunda yaşanılan problemlerdir. Konuşmanın akıcı olmaması ve konuşurken söyleneni net olarak ifade edememe farklı nedenlerden kaynaklanır. Konuşma problemi türleri arasında artikülasyon bozuklukları, ses ve rezonans bozuklukları, ifade edici dil bozuklukları yer alır. Bunlara ek olarak doğuştan meydana gelen bebeklerde yarık dudak problemi de konuşmanın akıcılığını bozan nedenlerden biridir.
Konuşma Bozukluğu Neden Olur?
Konuşurken beklenen frekansın yakalanamamasının nedenleri fizyolojik, nörolojik ve çevresel faktörler olarak üç grupta incelenir. Konuşmada yaşanan bozuklukların tedavisinde bahsi geçen faktörlere göre değerlendirme yapılır. Bunlardan hangisine yatkınlık varsa o durum dikkate alınarak belirli bir plan ve program çerçevesinde tedaviye başlanır. Tedavi programında ayrıca konuşmayı etkileyen diğer nedenler de dikkate alınır. Kişinin konuşmasını etkileyen konuşma bozukluğu nedenleri şu şekilde sıralanır:
-
Doğuştan gelen zeka geriliği problemleri
-
Kalıtımsal faktörler
-
Duyma problemleri
-
Öğrenme zorluğu
-
Bebeklerde yarık damak problemi
-
Otizm
-
MS ve diğer nörolojik problemler
-
Prematüre doğuma bağlı gelişen kusurlar
Konuşma Bozukluğu Tedavisi Hangi Doktorlar Tarafından Muayene Edilir?
Konuşmada yaşanan sorunları nöroloji bölümlerindeki nörologlar tedavi eder. Eğer cerrahi ya da medikal tedaviye gerek olmayan bir problem varsa uzman nörolog dil ve konuşma terapistine yönlendirir. Dil ve konuşma terapistleri konuşma egzersizleri yaptırırlar. Ancak doğuştan var olan dudak yarığı gibi bir bozuklukta konuşmanın düzgün olması için 2 yaşına kadar ameliyat şarttır. Bu açıdan değerlendirildiğinde böyle bir probleme sahip olan çocuklar nöroloji bölümünde tedavi olabilir.
Konuşma Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
Çocuklarda konuşma sorunları genellikle 1-2 yaşından sonra kendini belli etmeye başlar. Her bebek genel olarak çoğu sesi çıkarabilir. Anne, baba ve dede gibi tek kelimeler söyleyebilir. Fakat iki ve daha fazla kelimeden oluşan cümleleri kurmada sorun yaşayan çocuklarda belirtiler kendiliğinden ortaya çıkar. Bir çocuğun konuşma sorunu yaşadığına ilişkin belirtiler şu şekilde sıralanır:
-
Kekeleme
-
Cümle kurmada zorluk
-
Heceleri ve sesleri yutma
-
Konuşurken duraksama
-
Sadece tek bir kelime ile cümle kurma
-
Konuşurken cümle kurma yerine el işaretlerini kullanma
-
Kendi yaşıtlarına göre daha az kelime ile cümle kurma
-
Çok hızlı ve seri konuşup anlaşılamayan cümleler kurma
-
Konuşurken bazı kelimeleri söyleyememe
-
Konuşmayı kısa kesme
Konuşma Bozukluğu(Evde Tedavi)
Konuşurken problem yaşayan çocuklar için doktor tedavisinin yanında evde tedavi de oldukça önemlidir. Evde yapılan birtakım egzersizler, alıştırmalar, okuma seansları ve benzeri etkinlikler konuşma sorunun giderilmesine yardımcı olur. Örneğin, bebeklerde yarık damak problemi konuşmayı etkileyen bir durumdur.
Bu durumda olan çocuklar ameliyat olduktan sonra dil ve konuşma terapisti kendi tedavisine ek olarak evde tamamlayıcı tedavi önerir. Konuşma problemleri için evde uygulanacak tedaviler arasında birlikte kitap okumak bulunur. Çocukla birlikte kitap okuyarak akıcı konuşması amaçlanır. Bununla birlikte uzun cevaplar alınabilen sorular sormak da gerekir.
Çocuklara “evet” ya da ” hayır” diye yanıt vereceği sorular yerine üzerinde kafa yoracağı sorular sorulabilir. Nihayetinde hangi konu olursa olsun bol bol ve çocuğun dikkatini çekecek konuşmalar yapmak gerekir.
Konuşma Bozukluğu Egzersizleri
Konuşurken görülen eksikliklerin giderilmesi için konuşmanın akıcı ve tam olmasını sağlayan bazı egzersizler bulunur. Bu egzersizler dil hareketleri, dudak hareketleri, mimik hareketleri, çene hareketleri, burun hareketleri ve gırtlak hareketleri olarak yan dallara ayrılır. Misal olarak dili sağa sola hareket ettirmek, temel sesleri çıkarmaya çalışmak, kalemi dudakların arasında tutmak, mum üflemek gibi egzersizler konuşmada yaşanan zorlukları gidermede etkilidir.
Konuşma Bozukluğu Hangi Hastalığın Belirtisidir?
Etkili, net ve akıcı konuşamama birçok hastalığın doğurduğu sonuçlardan biridir. Konuşmada zorluk yaşatan genel hastalıklar arasında beyin tümörü, kafa travması, Alzheimer, demans, damak yarığı, ses tellerinde polip, ses ve gırtlak kanseri yer alır. Bunun haricinde sigara, alkol tüketimi, madde bağımlılığı, antidepresan ilaçlar ile bol kafein tüketimi de konuşmayı negatif yönde etkileyen alışkanlıklar içerisindedir.
Yetişkinlerde Konuşma Bozukluğu Nasıl Giderilir?
Konuşma bozukluğu yetişkinlik döneminde fiziki ve psikolojik nedenlere bağlı olarak gelişir. Fiziki nedenlerden kaynaklanan konuşma sorunları operasyon ve ilaçla tedavi yoluyla tedavi edilebilir. Ancak psikolojik nedenler yüzünden konuşmada zorluk yaşanıyorsa dil ve konuşma terapistinin verdiği egzersizler, alıştırmalar ve dersler aracılılığıyla bu sorunun önemli ölçüde üstesinden gelinebilir. Ses, artikülasyon ve akıcılık da aynı oranda gelişmiş olur.
İnstagram hesabımızı takip etmek için buraya tıklayın.
