Doğum lekeleri, doğumdan sonraki ilk birkaç haftada genellikle görülen ciltteki renk değişiklikleridir ve çoğunlukla kanser riski taşımazlar. Doğum lekeleri yüzde veya vücudun diğer bölgelerinde görülebilir. Farklı şekil, boyut, görünüş ve renklerde olabilirler. Bazı doğum lekeleri kalıcıyken, bazıları zamanla kaybolur. Doğum lekeleri genellikle zararsızdır, fakat bazı durumlarda altında yatan sağlık sorunları olabilir. Doğum lekelerinin neden ortaya çıktığı kesin olarak bilinmemektedir; ancak, küçük bir kısmı genetik faktörlerle ilişkilendirilir ve ailelerde görülebilir. Çok azı genetik mutasyon sonucunda ortaya çıkar. Örneğin, bazı bebeklerde görülen şarap lekesi olarak bilinen nevus flammeus, çok nadiren Klippel-Trenaunay sendromu ile ilişkilidir. Doğum lekeleri, doğumdan önce veya hemen sonra oluşabilir. İlerleyen yaşlarda oluşan benzer lekeler, genellikle doğum lekesi olarak kabul edilmez.
Doğum Lekesi Türleri Nelerdir?
Doğum lekeleri, vasküler ve pigmente olmak üzere iki ana gruba ayrılır, her biri farklı nedenlere bağlıdır. Vasküler doğum lekeleri, cildin kan damarlarının normalden farklı oluşumu ve bir bölgede yoğunlaşmasıyla karakterizedir. Pigmente doğum lekeleri, bir bölgedeki pigment hücrelerinin aşırı birikimiyle oluşur. Bu pigment hücreleri cilde doğal rengini verir.
Pigmente Doğum Lekeleri
Moğol lekeleri düz ve mavimsi gri renktedir, özellikle koyu renkli ciltlerde görülür. Bu zararsız lekeler, genellikle sırtın alt kısımlarında bulunur ve çoğunlukla 4 yaşına kadar kaybolur.
Konjenital nevüsler çeşitli renklerde olabilir ve vücudun herhangi bir yerinde görülebilir. Bazıları zamanla kaybolurken, bazıları kalıcıdır. Değişiklikler cilt kanserinin bir işareti olabilir.
Sütlü kahve lekeleri genellikle oval şekildedir ve soluk kahverengi renktedir. Bunlar, doğumdan erken çocukluğa kadar ortaya çıkabilir ve bazen birden fazla olabilir.
Vasküler Doğum Lekeleri
Bazı durumlarda ekstra kan damarı bir araya toplanmaktadır ve ciltte bir grup olarak gözükmektedir. Bunlara vasküler doğum lekesi adı verilmektedir. Yenidoğanların %40’ında bu tarz lekeler görülebilmektedir. Vasküler doğum lekeleri de kendi içerisinde somon lekesi, hemanjiom ve şarap lekesi olmak üzere üçe ayrılmaktadır.
Somon lekesi: Genellikle gözlerin ve göz kapaklarının arasında ya da ensede meydana gelen kırmızı ya da pembe renkli lekelerdir. Cildin altında küçük kan damalarının gruplaşmasıyla olmaktadır. Somon lekelerinde tedaviye gerek duyulmamaktadır ve bu lekeler zaman içerisinde ortadan kalkmaktadır.
Hemanjiom: Hemanjiomlar genellikle pembe, mavi ya da parlak kırmızı renktedir. Çoğunlukla baş ya da ense bölgesinde, yoğun bir şekilde görülebilmektedir. Hemanjiomlar ilk başta boyut olarak küçük ve düz şekillidir. Ancak birkaç ilk birkaç ay içerisinde büyüyebilmektedir. Birçok hemanjiom ergenlik çağlarına gelindiğinde kaybolmaktadır. Bazı durumlarda soluk bir iz kalabilmektedir. Hızlı büyüyen hemanjiomların çocuğun görüşünü ya da nefes alışını etkilememesi için cerrahi müdahale ile alınması gerekmektedir.
Şarap lekesi: Bu lekeler cildin altındaki küçük kan damarlarının anormal formasyonu nedeniyle oluşmaktadır. Vücudun her yerinde görülebilse de genellikle yüz ve ense bölgesinde sıkça rastlanmaktadır. Bu lekeler ilk başta pembedir ancak zaman içerisinde kırmızı, koyu kırmızı ya da mor renk alabilmektedir. Zaman içerisinde kaybolmazlar ve tedavi edilmediğinde giderek koyulaşırlar. Lekenin olduğu bölgelerde cilt çok kuru, kalın ve pütürlü bir yüzeye sahip olmaktadır. Göz kapaklarında meydana geldiğinde tedavi edilmesi ve yakından takip edilmesi gerekmektedir. Çok nadir durumlarda genetik olarak ortaya çıkabilmektedir.
Doğum Lekesi Neden Olur?
Doğum lekelerinin oluşumuna ilişkin kesin nedenler tam olarak anlaşılamamıştır. Genetik faktörler ve çevresel etkilerin kombinasyonunun bu lekelerin oluşumunda rol oynayabileceği düşünülmektedir. Vasküler doğum lekeleri, kan damarlarının anormal gelişimiyle ilişkilidir, pigmente doğum lekeleri ise melanin pigmentinin ciltte düzensiz dağılımı sonucu oluşur. Bu lekeler genellikle zararsızdır ve çoğu zaman tedavi gerektirmez. Ancak, bazı durumlar altında yatan ciddi sağlık sorunlarının belirtisi olabilir, bu yüzden değişiklikler fark edildiğinde sağlık profesyoneline başvurmak önemlidir.
